دوچرخه
قطعات
پوشاک
لوازم جانبی
کمپینگ و سفر
لوازم الکترونیکی
سرویس و نگهداری
خدمات
کاوش
مهارت
تغذیه
گالری
نقد و بررسی
راهنمای خرید
تعمیر و نگهداری
سلامتی و تناسب اندام
فهرست مطالب
راهنمای بایک فیتینگ
راهنمای جامع تنظیم دوچرخه
پیشگفتار
پس از انجام فرایند بایک فیتینگ، ما یک دفترچه مخصوص به شما ارائه می‌دهیم که شامل تمام اطلاعات، ارقام و تنظیماتی است که برای بهبود راحتی و کارایی دوچرخه‌تان اعمال شده است. این دفترچه به شما این امکان را می‌دهد که در آینده نیز تنظیمات دقیق دوچرخه‌تان را پیگیری کنید و در صورت نیاز، تغییرات لازم را خودتان اعمال کنید.
علاوه بر مقادیر دقیقی که توسط ما بر روی دوچرخه‌تان اعمال شده، در این راهنما تمامی توصیه‌هایی که برای بهبود وضعیت ارگونومیک شما و نحوه استفاده بهینه از دوچرخه نیاز است گنجانده شده است.
راهنمای بایک فیتینگ که مطالعه خواهید نمود نه تنها به شما کمک می‌کند تا دوچرخه‌تان همیشه در بهترین وضعیت ممکن باشد، بلکه این امکان را فراهم می‌کند که خودتان آگاهانه تغییرات لازم را انجام دهید. ما معتقدیم که آگاهی از نحوه تنظیم و استفاده از دوچرخه، شما را به یک دوچرخه‌سوار حرفه‌ای‌تر تبدیل می‌کند.
اگر قبلا از خدمات بایک فیتینگ استفاده نکردید؛ می‌توانید از لینک زیر یک وقت برای بایک فیتینگ رزرو نمایید:
توصیه و پیشنهادات اصلی
ارتفاع زین (Saddle Height)
توصیه‌ای برای تغییر ارتفاع زین بر اساس زاویه زانو و زاویه پا در نقطه حداکثر کشیدگی زانو (MKE).
چرا ارتفاع زین باید مورد توجه قرار گیرد
تنظیم صحیح ارتفاع زین اولین و مهم‌ترین گام در راه‌اندازی صحیح دوچرخه است. اگر زین خیلی پایین باشد، پاها به‌صورت کارآمد عمل نمی‌کنند. از طرف دیگر، اگر زین خیلی بالا باشد، خطر آسیب‌دیدگی ناشی از کشیدگی بیش از حد زانوها وجود دارد.
چرا ارتفاع زین اهمیت دارد
این یکی از حیاتی‌ترین اندازه‌گیری‌ها برای داشتن یک تناسب صحیح و کارآمد با دوچرخه است، به دلایل زیر:
انتقال نیرو و بازدهی
وقتی ارتفاع زین به‌درستی تنظیم شده باشد، می‌توانید پای خود را بدون کشیدگی بیش از حد در طول ضربه پدال کاملاً باز کنید، که این امر امکان انتقال بهینه نیرو و پدال‌زدن کارآمد را فراهم می‌کند.
پیشگیری از آسیب
ارتفاع نادرست زین می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی شود. اگر زین بیش از حد بالا باشد، ممکن است زانوی شما بیش از حد کشیده شود یا مجبور شوید برای رسیدن به پدال در پایین‌ترین نقطه، لگن خود را بچرخانید، که این می‌تواند باعث مشکلاتی در ناحیه کمر و زانو شود. اگر زین خیلی پایین باشد، ممکن است زانوی خود را بیش از حد خم کنید که فشار زیادی به کشکک زانو وارد می‌کند.
راحتی
ارتفاع صحیح زین به راحتی کلی شما روی دوچرخه کمک می‌کند. اگر زین بیش از حد بالا یا پایین باشد، می‌تواند منجر به ناراحتی و عدم تعادل عضلانی شود. ارتفاع مناسب زین امکان پدال‌زدن راحت و مداوم را فراهم می‌کند.
درگیری عضلات
ارتفاع صحیح زین همچنین به درگیر شدن صحیح عضلات در طول ضربه پدال کمک می‌کند. اگر زین خیلی پایین باشد، عمدتاً از عضلات چهارسر ران استفاده خواهید کرد و خطر آسیب به زانو وجود دارد. اگر زین خیلی بالا باشد، ممکن است بیش از حد از عضلات همسترینگ و ساق پا استفاده کنید، که می‌تواند باعث کشیدگی عضلات شود.
نحوه تفسیر اطلاعات ارتفاع زین
الگوریتم بر اساس زاویه زانو و زاویه پا، ارتفاع بهینه زین را تعیین می‌کند. دوچرخه‌سوارانی که با پاشنه پایین (زاویه پای کم) پدال می‌زنند، توصیه می‌شود زاویه زانوی بالاتری نسبت به کسانی داشته باشند که با پنجه پا به سمت پایین (زاویه پای بالا) پدال می‌زنند.
نقاطی که پایین‌تر از محدوده قرار دارند نشان می‌دهند که زین شما بیش از حد پایین است و بازدهی لازم از پاهایتان را نمی‌گیرید. نقاط بالاتر از محدوده نیز به این معناست که زین بیش از حد بالا است و برای رسیدن به پدال باید بیش از حد کش بیایید، که خطر آسیب‌دیدگی دارد.
نحوه تغییر ارتفاع زین دوچرخه
برای تنظیم ارتفاع زین، معمولاً باید پیچ نگهدارنده لوله زین به بدنه دوچرخه را شل کرده، لوله زین را به سمت بالا یا پایین حرکت دهید و سپس پیچ را دوباره سفت کنید.
جلو/عقب بودن زین (Saddle Fore/Aft)
تغییر پیشنهادی در موقعیت جلو یا عقب زین، بر اساس زاویه لگن و فاصله زانو نسبت به پدال (Knee Over Pedal Distance).
چرا موقعیت زین باید مورد توجه قرار گیرد
دوچرخه شما طوری طراحی شده است که لگن شما باید تقریباً در راستای لوله زین قرار گیرد تا توزیع وزن به‌درستی انجام شده و کنترل بهینه‌ای داشته باشید. البته، دوچرخه‌های تایم‌تریال (TT) و ایرو (Aero) طراحی متفاوتی دارند، به‌طوری که در این نوع دوچرخه‌ها لگن باید جلوتر از لوله زین قرار گیرد.
چرا موقعیت زین اهمیت دارد
تعادل و کنترل
موقعیت مناسب زین از نظر جلو/عقب می‌تواند باعث توزیع یکنواخت وزن شما روی دوچرخه شود، و تعادلی مناسب بین چرخ جلو و عقب ایجاد کند. این تعادل باعث بهبود فرمان‌پذیری دوچرخه شده و حس پایداری و واکنش‌پذیری بیشتری به خصوص در هنگام سربالایی یا سرازیری به شما می‌دهد.
انتقال قدرت و بهره‌وری
زینی که بیش از حد به جلو باشد، می‌تواند توانایی شما در درگیر کردن عضلات سرینی (گلوتس) و همسترینگ را محدود کند، در حالی که این عضلات برای تولید قدرت اهمیت زیادی دارند. اگر زین بیش از حد عقب باشد، ممکن است بیش از حد به عضلات همسترینگ تکیه کنید و در نتیجه فشار اضافی به پایین کمر وارد شود. موقعیت صحیح زین به شما این امکان را می‌دهد که در تمام فازهای حرکت پدال، از تمام عضلات پا به شکل مؤثر استفاده کنید و بهره‌وری و توان خروجی شما افزایش یابد.
راحتی
موقعیت نادرست زین می‌تواند باعث ناراحتی در بخش‌های مختلفی از بدن شود، از جمله دست‌ها، شانه‌ها، پایین کمر و حتی زانوها. اگر خیلی به جلو باشید، ممکن است وزن زیادی روی دست‌ها و شانه‌ها وارد شود. اگر خیلی به عقب باشید، ممکن است مجبور به کشش بیش از حد به سمت فرمان شوید که این خود می‌تواند باعث ناراحتی در ناحیه کمر شود.
پیشگیری از آسیب
موقعیت نادرست زین می‌تواند باعث بروز آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد شود، از جمله درد زانو، درد پایین کمر یا مشکلات گردن و شانه.
نحوه تفسیر اطلاعات موقعیت زین
الگوریتم اختصاصی ما با بررسی فاصله زانو نسبت به پدال و زاویه لگن، موقعیت بهینه زین از نظر جلو/عقب را تعیین می‌کند. جابه‌جایی زین به جلو یا عقب همچنین روی ارتفاع بهینه زین تأثیر می‌گذارد، بنابراین الگوریتم این دو مورد را به‌صورت همزمان در نظر می‌گیرد.
نقاطی که پایین‌تر از ناحیه توصیه‌شده قرار دارند، نشان‌دهنده آن هستند که شما بیش از حد عقب نشسته‌اید و این می‌تواند باعث وارد شدن وزن زیاد به چرخ عقب شود. نقاطی که بالاتر از ناحیه توصیه‌شده قرار دارند، نشان می‌دهند که شما بیش از حد جلو نشسته‌اید و این می‌تواند باعث وارد شدن وزن بیش از حد به دست‌ها و چرخ جلو شود.
نحوه تغییر موقعیت زین دوچرخه
اکثر زین‌های دوچرخه روی ریل‌های قابل تنظیم نصب شده‌اند. معمولاً باید پیچ‌هایی را که زین را به لوله زین متصل کرده‌اند شل کنید، زین را به جلو یا عقب روی ریل‌ها حرکت دهید، و سپس پیچ‌ها را دوباره محکم کنید.
نکته
تغییر در موقعیت بازوها و بالاتنه باید از طریق تغییر در کرپی فرمان (Handlebar Stem) انجام شود، نه با جابه‌جا کردن زین به جلو یا عقب.
وضعیت قرارگیری دوچرخه‌سوار (Rider Position)
تحلیلی از وضعیت قرارگیری دوچرخه‌سوار بر اساس زوایای تنه و شانه‌ها.
الگوریتم ما وضعیت سواری را به سه حالت تقسیم‌بندی می‌کند: ایستاده (Upright)، راحت (Relaxed) و تهاجمی (Aggressive).
چرا وضعیت دوچرخه‌سوار باید مورد توجه قرار گیرد
وضعیت بدن دوچرخه‌سوار نقش حیاتی در راحتی و آیرودینامیک ایفا می‌کند.
چرا وضعیت دوچرخه‌سوار اهمیت دارد
راحتی و استقامت
زاویه تنه و شانه‌ها تأثیر زیادی بر راحتی در حین دوچرخه‌سواری دارد. وضعیت بدنی نامناسب می‌تواند در طول زمان منجر به درد یا ناراحتی در گردن، شانه‌ها، کمر یا دست‌ها شود، و در نتیجه توانایی فرد برای حفظ تلاش و سرعت در مسیرهای طولانی کاهش یابد.
آیرودینامیک
وضعیت قسمت بالایی بدن می‌تواند تأثیر زیادی بر مقاومت آیرودینامیکی داشته باشد، که یکی از بزرگ‌ترین نیروهایی است که دوچرخه‌سوار باید بر آن غلبه کند، به‌ویژه در سرعت‌های بالا. زاویه پایین‌تر تنه (نزدیک‌تر به حالت افقی) و زاویه باریک‌تر شانه‌ها می‌توانند سطح جلویی بدن را که در معرض باد قرار دارد کاهش داده و آیرودینامیک را بهبود بخشند. البته این وضعیت باید با عواملی مانند راحتی و تولید توان متعادل شود.
تولید توان
زاویه تنه می‌تواند روی درگیر شدن گروه‌های عضلانی مختلف و میزان مؤثر بودن تولید قدرت تأثیر بگذارد. برای مثال، وضعیت تنه عمودتر می‌تواند به درگیری بیشتر عضلات سرینی (گلوتئال) کمک کند. با این حال، حالت‌های بیش از حد عمودی یا قوزکرده می‌توانند تنفس مؤثر را مختل کرده و در نتیجه تأمین اکسیژن به عضلات را کاهش دهند.
کنترل و پایداری
وضعیت بالاتنه می‌تواند بر هندلینگ (فرمان‌پذیری) و پایداری دوچرخه تأثیر بگذارد. حالت عمودی‌تر می‌تواند دید و کنترل بهتری فراهم کند، به‌ویژه در ترافیک یا مسیرهای فنی و دشوار.
نحوه تفسیر اطلاعات وضعیت دوچرخه‌سوار
سطح مهارت، انعطاف‌پذیری، اهداف فرد و نوع دوچرخه، تعیین‌کننده مناسب‌ترین نوع وضعیت قرارگیری هستند.
نقاطی که بالاتر از ناحیه توصیه‌شده قرار دارند، نشان می‌دهند که احتمالاً دست‌های شما تحت فشار یا محدودیت هستند و بهتر است فرمان را به سمت جلو جابجا کنید.
نقاطی که پایین‌تر از ناحیه توصیه‌شده هستند، نشان می‌دهند که احتمالاً بیش از حد به جلو کشیده شده‌اید و باید فرمان را به بدن نزدیک‌تر کنید.
نحوه تغییر وضعیت دوچرخه‌سوار
وضعیت قرارگیری دوچرخه‌سوار با موقعیت فرمان نسبت به زین کنترل می‌شود.
برای تغییر این وضعیت ممکن است لازم باشد از فضا‌دهنده (Spacer) برای بالا بردن کرپی فرمان استفاده کنید یا کرپی را با مدل بلندتر یا کوتاه‌تر تعویض نمایید.
نکته
وضعیت قرارگیری بدن تحت تأثیر تغییرات در ارتفاع زین و موقعیت جلو/عقب آن است. بنابراین، ابتدا باید موقعیت زین را تنظیم کنید و سپس سراغ تنظیم وضعیت سواری بروید.
از زین برای اصلاح وضعیت سواری استفاده نکنید.
ابعاد و اندازه‌های اصلی
زاویه زانو (Knee Angle)
زاویه‌ای که بین لگن، زانو و مچ پا در طول چرخه پدال‌زنی شکل می‌گیرد.
چرا زاویه زانو باید مورد توجه قرار گیرد
این زاویه یکی از اندازه‌گیری‌های کلیدی برای تنظیم صحیح ارتفاع زین است.
دو نقطه‌ای که معمولاً برای اندازه‌گیری این زاویه مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارت‌اند از:
- حداکثر کشیدگی زانو (که معمولاً در پایین‌ترین نقطه‌ی چرخه پدال‌زنی رخ می‌دهد)
- حداکثر خم‌شدگی زانو (که معمولاً در بالاترین نقطه‌ی چرخه پدال‌زنی رخ می‌دهد)
حداکثر کشیدگی زانو
حداکثر کشیدگی زانو (MKE) یا حداکثر زاویه زانو در پایین‌ترین نقطه از چرخه پدال‌زنی اندازه‌گیری می‌شود، زمانی که دسته‌پدال تقریباً همراستا با لوله زین است، کمی پیش از رسیدن به پایین‌ترین نقطه پدال.
اگر مقدار MKE خیلی کم باشد، یعنی زین شما خیلی پایین است و پاهایتان به شکل مؤثری کار نمی‌کنند. اگر این زاویه بیش از حد زیاد باشد، یعنی زین بیش از حد بالا تنظیم شده و ممکن است خطر آسیب ناشی از بیش‌کشش زانو وجود داشته باشد.
محدوده‌ی مناسب برای MKE معمولاً بین ۱۳۸ تا ۱۵۰ درجه است.
حداکثر خم‌شدگی زانو
حداکثر خم‌شدگی زانو یا حداقل زاویه زانو در بالاترین نقطه چرخه پدال‌زنی اندازه‌گیری می‌شود.
اگر حداقل زاویه زانو بیش از حد کم باشد، زانو بیش از حد خم می‌شود و در آغاز پدال‌زنی فشار زیادی به آن وارد می‌شود.
زاویه حداقل زانو نباید کمتر از ۷۰ درجه باشد.
اگر ارتفاع زین به‌درستی تنظیم شده ولی زاویه حداقل زانو همچنان کم است، ممکن است لازم باشد طول دسته‌پدال (کرنک) کوتاه‌تر شود.
چرا زاویه زانو اهمیت دارد
انتقال نیرو و بازدهی
زاویه‌های بهینه زانو باعث می‌شوند نیرو به بهترین شکل به پدال منتقل شود.
اگر زاویه زانو در حالت کشیدگی خیلی صاف باشد، ممکن است بازده تولید نیرو کاهش یابد و فشار غیرضروری به مفصل زانو وارد شود.
از طرفی، اگر زانو بیش از حد خم باشد، دامنه حرکت محدود شده و بازده پدال‌زنی کاهش می‌یابد.
پیشگیری از آسیب
زاویه‌های مناسب زانو می‌توانند از آسیب‌های ناشی از استفاده بیش‌ازحد جلوگیری کنند.
زانوهایی که در حالت کشیدگی بیش از حد صاف هستند، ممکن است دچار مشکلاتی مانند تاندونیت کشکک زانو یا درد زانوی دوچرخه‌سوار شوند.
از سوی دیگر، زاویه‌های خیلی تند و فشرده می‌توانند باعث بروز مشکلات در ناحیه لگن و کمر شوند.
راحتی
زاویه‌های زانو که در بازه‌های توصیه‌شده قرار دارند، معمولاً برای اکثر دوچرخه‌سواران راحت‌ترند، مخصوصاً در مسافت‌های طولانی.
زاویه نامناسب زانو می‌تواند در حین یا بعد از دوچرخه‌سواری باعث ناراحتی یا درد شود.
درگیری عضلات
زاویه زانو همچنین بر نوع عضلات درگیر در دوچرخه‌سواری تأثیر می‌گذارد.
زاویه‌های مختلف باعث می‌شوند بار کاری بین عضلات چهارسر، همسترینگ، سرینی و ساق پا تقسیم شود.
نحوه تغییر زاویه زانو دوچرخه
برای تنظیم زاویه زانو، ممکن است لازم باشد ارتفاع زین، موقعیت افقی زین (جلو/عقب) یا حتی طول کرنک (دسته‌پدال) را تغییر دهید.
زاویه پا (Foot Angle)
زاویه پا نسبت به سطح زمین سنجیده می‌شود و این زاویه توسط پاشنه، انگشتان پا و یک خط افقی تشکیل می‌گردد.
چرا زاویه پا باید مورد توجه قرار گیرد
این اندازه‌گیری نقش مهمی در بیومکانیک دوچرخه‌سواری و عملکرد کلی دارد.
چرا زاویه پا اهمیت دارد
در ادامه چند دلیل برای اهمیت زاویه پا آورده شده است:
انتقال نیرو
زاویه مناسب پا می‌تواند انتقال نیروی پا به پدال را در طول حرکت پدال بهینه کند. این موضوع باعث افزایش بازده و کاهش خستگی در مسیرهای طولانی می‌شود.
راحتی
زاویه نامناسب پا می‌تواند منجر به ناراحتی یا حتی آسیب شود. اگر انگشتان پا بیش از حد به سمت بالا یا پایین زاویه داشته باشند، ممکن است باعث فشار به مچ پا، عضلات ساق، زانوها، و حتی لگن و پایین کمر شود.
پیشگیری از آسیب
زاویه پا می‌تواند بر هم‌راستایی مفاصل در هنگام پدال زدن تأثیر بگذارد و در نتیجه، خطر آسیب‌دیدگی را تحت تأثیر قرار دهد. زاویه بهینه پا می‌تواند خطر آسیب‌هایی مانند سندرم درد کشککی‌ران (patellofemoral) یا سندرم باند ایلیوتیبیال (IT band) را کاهش دهد.
بازدهی
بهینه‌سازی زاویه پا کمک می‌کند تا عضلات صحیح در زمان مناسب درگیر شوند و این موضوع می‌تواند بازده کلی دوچرخه‌سواری را افزایش دهد.
زاویه‌های معمول پا در موقعیت‌های مختلف پدال:
موقعیت ساعت ۱۲ (۰ درجه کرنک):
زاویه معمول پا بین ۲۰ تا ۳۵ درجه است. افزایش زاویه پایین بودن انگشتان پا (toe down) باعث می‌شود قسمت بالای حرکت پدال آسان‌تر شود، چرا که زانو به جلو حرکت می‌کند و آماده شروع حرکت رو به پایین می‌شود. کاهش این زاویه باعث خم شدن بیشتر لگن و زانوها می‌شود. دوچرخه‌سوارانی که مشکلات لگن یا زانو دارند، ممکن است ناخودآگاه از این حرکت خودداری کنند. اگر در این قسمت مشکل دارید، بهتر است به یک متخصص فیتینگ دوچرخه مراجعه کرده و کرنک‌های کوتاه‌تر را در نظر بگیرید.
موقعیت ساعت ۳ (۹۰ درجه کرنک):
زاویه معمول پا در این موقعیت بین ۰ تا ۱۵ درجه است. در این نقطه، دوچرخه‌سوار باید شروع به اعمال نیرو کند و پا باید به موقعیت مسطح‌تری برسد. اگر خارج از این بازه باشید، ممکن است مشکل از موقعیت قرارگیری کلیت (cleat) یا مشکلات مکانیکی در مچ یا پا باشد.
موقعیت ساعت ۶ (۱۸۰ درجه کرنک):
زاویه معمول پا بین ۵ تا ۲۰ درجه است. کمی پایین بودن انگشتان پا (toe down) به عبور راحت‌تر از پایین حرکت پدال کمک می‌کند، اما موقعیت مسطح‌تر می‌تواند به پایان رساندن ضربه نیرو کمک کند.
داشتن زاویه پایین انگشتان پا خیلی کم می‌تواند نشانه‌ای از پایین بودن زین یا جای‌گیری نامناسب کلیت باشد. در مقابل، زاویه خیلی زیاد ممکن است نشان‌دهنده بالا بودن زین یا جلو بودن بیش از حد کلیت باشد.
نحوه تغییر زاویه پا
زاویه پا تا حدی تحت تأثیر ارتفاع زین است، بنابراین پایین آوردن زین معمولاً باعث کاهش زاویه پا می‌شود و بالعکس.
اما این زاویه بیشتر تحت تأثیر تکنیک پدال زدن است. اصطلاحات «heel down» و «toe down» به تکنیک‌های مختلف پدال‌زدن و موقعیت پا در طول حرکت پدال اشاره دارند.
تکنیک پاشنه پایین (Heel Down):
در این سبک، که گاهی به آن «ankling» نیز می‌گویند، دوچرخه‌سوار حرکت رو به پایین را با پاشنه بالاتر از انگشتان پا آغاز می‌کند، سپس پاشنه را در میانه حرکت پایین‌تر از سطح انگشتان می‌آورد و در حرکت رو به بالا دوباره پاشنه را بالا می‌برد. این تکنیک می‌تواند طول مؤثر حرکت پدال را افزایش دهد و گروه‌های عضلانی متفاوتی را درگیر کند. این سبک به طور سنتی به عنوان روشی برای افزایش بازدهی پدال‌زنی آموزش داده می‌شد، اما شواهد درباره مؤثر بودن آن متفاوت است. برخی دوچرخه‌سواران، به‌ویژه در سربالایی، این سبک را راحت‌تر می‌دانند.
تکنیک انگشتان پایین (Toe Down):
در این روش، دوچرخه‌سوار در بیشتر طول حرکت پدال، انگشتان پا را به سمت پایین نگه می‌دارد. این تکنیک اغلب توسط سرعتی‌ها (sprinters) و کسانی که با دور بالا رکاب می‌زنند، استفاده می‌شود. برخی دوچرخه‌سواران معتقدند این روش اجازه می‌دهد تا نیرو را مؤثرتر منتقل کنند، به‌ویژه در مسیرهای کوتاه. با این حال، زاویه بسیار زیاد toe down ممکن است باعث فشار بیشتر روی عضلات ساق و تاندون آشیل شود.
نکته مهم:
بین دوچرخه‌سواران تفاوت قابل توجهی در تکنیک پدال‌زنی وجود دارد و هیچ‌کدام از سبک‌های heel down یا toe down به طور مطلق بهتر نیستند. مؤثرترین تکنیک بستگی به عواملی مانند آناتومی فرد، تنظیمات دوچرخه، سبک دوچرخه‌سواری و ترجیح شخصی دارد.
موقعیت خنثی پا، که پا تقریباً در سطحی یکنواخت در طول حرکت پدال قرار دارد، رایج‌ترین و معمولاً نقطه شروع خوبی برای اکثر دوچرخه‌سواران است. با این حال، کمی گرایش به پاشنه یا انگشتان می‌تواند به طور طبیعی بسته به بیومکانیک فردی و سبک پدال‌زنی رخ دهد.
اگر هنگام پدال زدن احساس ناراحتی می‌کنید، ممکن است ارزش داشته باشد با یک مربی کار کنید تا تکنیک پدال‌زنی شما ارزیابی و در صورت نیاز تنظیم شود.
زاویه تنه (Torso Angle)
زاویه‌ای است بین خط افقی و خطی که از باسن تا شانه کشیده می‌شود زمانی که دوچرخه‌سوار در وضعیت سواری قرار دارد.
چرا زاویه تنه باید مورد توجه قرار گیرد
زاویه تنه یکی از اندازه‌گیری‌های کلیدی است که بر راحتی و آیرودینامیک شما هنگام دوچرخه‌سواری تأثیر می‌گذارد.
چرا زاویه تنه اهمیت دارد
عواملی که باید در مورد زاویه تنه در نظر گرفته شوند:
راحتی
زاویه تنه عمودتر (زاویه بیشتر) می‌تواند برای بسیاری از دوچرخه‌سواران، به‌ویژه در مسافت‌های طولانی یا هنگام سواری با سرعت کم، راحت‌تر باشد. در مقابل، وضعیت تهاجمی‌تر با زاویه تنه کمتر می‌تواند باعث فشار بر ناحیه پایین کمر و گردن شود، مخصوصاً در طول زمان‌های طولانی.
توان خروجی (Power Output)
زاویه تنه می‌تواند بر کارایی تولید توان توسط دوچرخه‌سوار تأثیر بگذارد. در اینجا باید تعادلی دقیق برقرار شود؛ زیرا زاویه تنه کمتر (نزدیک‌تر به حالت موازی با زمین) می‌تواند وضعیت آیرودینامیکی‌تری ایجاد کرده و در شرایط مسابقه‌ای، پتانسیل توان خروجی بیشتری را فراهم کند. با این حال، پایین آمدن بیش از حد ممکن است تنفس را محدود کرده و در نتیجه توان خروجی را کاهش دهد. دوچرخه‌سواران کوهستان معمولاً وضعیت عمودتری را ترجیح می‌دهند که زاویه مفصل ران بازتری ایجاد کرده و امکان تولید حداکثر توان را فراهم می‌کند.
آیرودینامیک
هرچه زاویه تنه کمتر باشد، وضعیت آیرودینامیکی‌تر است؛ زیرا سطح مقطع جلویی کمتری در برابر باد قرار می‌گیرد. این ویژگی در تایم‌تریال‌ها، تریاتلون‌ها یا هر نوع دوچرخه‌سواری با سرعت بالا که کارایی آیرودینامیکی اهمیت زیادی دارد، سودمند است.
توزیع وزن
زاویه تنه همچنین بر نحوه توزیع وزن شما بر روی دوچرخه تأثیر می‌گذارد که می‌تواند کنترل، هندلینگ و مقدار وزنی که بین زین و فرمان تقسیم می‌شود را تحت تأثیر قرار دهد.
مهم است به خاطر داشته باشید که زاویه تنه ایده‌آل می‌تواند بسته به نوع دوچرخه‌سواری، ویژگی‌های بدنی دوچرخه‌سوار (مانند طول تنه، انعطاف‌پذیری، قدرت مرکزی بدن) و ترجیحات فردی در زمینه راحتی و عملکرد به‌طور قابل توجهی متفاوت باشد.
نحوه تغییر زاویه تنه
با تغییر ارتفاع زین، موقعیت جلو/عقب زین، یا وضعیت فرمان، می‌توان زاویه تنه را تغییر داد.
زاویه شانه (Shoulder Angle)
زاویه‌ای است بین تنه (تورس) و بازوی بالایی زمانی که دست‌ها روی فرمان قرار دارند.
زاویه شانه در دوچرخه‌های جاده‌ای زمانی اندازه‌گیری می‌شود که دست‌ها روی دسته ترمزها (hoods) قرار دارند و آرنج‌ها حدود ۱۵ درجه خم شده‌اند.
در دوچرخه‌هایی که دارای فرمان آیرودینامیک (aero bars) هستند، باید این فرمان‌ها به گونه‌ای قرار گیرند که ساعدهای دوچرخه‌سوار به صورت عمود بر نیروی وزنی که تحمل می‌کنند قرار بگیرند.
چرا زاویه شانه باید مورد توجه قرار گیرد
زاویه شانه (همراه با زاویه تنه) نقش حیاتی در راحتی و کارایی دوچرخه‌سواری ایفا می‌کند.
چرا زاویه شانه اهمیت دارد
عواملی که باید در مورد زاویه شانه در نظر گرفت:
راحتی
زاویه شانه بهینه می‌تواند از فشار اضافی روی عضلات شانه، گردن و قسمت بالایی کمر جلوگیری کند.
اگر زاویه بیش از حد باز باشد (دست‌ها خیلی جلو رفته باشند)، ممکن است باعث درد در شانه و گردن شود.
اگر زاویه بیش از حد بسته باشد (دست‌ها بیش از حد به بدن نزدیک باشند)، ممکن است موجب ناراحتی در قسمت بالایی کمر شده و کنترل دوچرخه را کاهش دهد.
کنترل
زاویه شانه‌ای که متناسب با بدن دوچرخه‌سوار باشد، به حفظ کنترل مناسب بر روی دوچرخه – به‌ویژه هنگام فرمان دادن، ترمز گرفتن و تعویض دنده – کمک می‌کند.
آیرودینامیک
زاویه شانه بر آیرودینامیک دوچرخه‌سوار نیز تأثیر می‌گذارد.
زاویه بازتر می‌تواند سطح مقطع جلویی بدن را افزایش داده و مقاومت باد را بیشتر کند.
وضعیت جمع‌شده‌تر ممکن است آیرودینامیک را بهبود دهد، اما نباید راحتی یا کنترل را فدای آن کرد.
توان خروجی
زاویه شانه همچنین می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم بر توان خروجی تأثیر بگذارد.
وضعیت شانه‌ای راحت (تقریباً ۹۰ درجه) می‌تواند به دوچرخه‌سوار کمک کند تا برای مدت طولانی موقعیتی مؤثر و راحت حفظ کند و در نتیجه توان خروجی پایدارتری داشته باشد.
به یاد داشته باشید
این‌ها فقط دستورالعمل‌های کلی هستند. زاویه شانه ایده‌آل می‌تواند بسته به عوامل مختلفی همچون نوع دوچرخه، سبک سواری، ویژگی‌های بدنی فرد و میزان راحتی شخصی متفاوت باشد.
نحوه تغییر زاویه شانه
تغییر ارتفاع زین، موقعیت جلو/عقب زین یا جایگاه فرمان، باعث تغییر در زاویه شانه خواهد شد.
زاویه مچ پا (Ankle Angle)
زاویه‌ای است که بین زانو، مچ پا و پاشنه تشکیل می‌شود و نشان‌دهنده میزان خم‌شدگی رو به پایین (پلانتار فلکشن) یا رو به بالا (دورسی فلکشن) در مفصل مچ پا هنگام دوچرخه‌سواری است.
چرا زاویه مچ پا باید مورد توجه قرار گیرد
این زاویه یکی از جنبه‌های کلیدی در بیومکانیک دوچرخه‌سواری است و می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر راحتی، عملکرد و کاهش خطر آسیب‌دیدگی داشته باشد.
چرا زاویه مچ پا اهمیت دارد
انتقال نیرو
زاویه بهینه مچ پا کمک می‌کند تا نیرو به‌طور مؤثر از پا به پدال در طول حرکت پدال منتقل شود. این موضوع باعث افزایش کارایی در دوچرخه‌سواری و کاهش خستگی در مسافت‌های طولانی می‌شود.
راحتی
زاویه نامناسب مچ پا می‌تواند باعث ناراحتی یا حتی آسیب شود. برای مثال، اگر پا بیش از حد به سمت پایین (پلانتار فلکشن) یا بالا (دورسی فلکشن) زاویه داشته باشد، می‌تواند به مچ پا، عضلات ساق پا، زانوها و حتی ناحیه لگن و پایین کمر فشار وارد کند.
کارایی
زاویه مچ مناسب این امکان را فراهم می‌کند که عضلات مناسب در مراحل مختلف حرکت پدال فعال شوند و این باعث افزایش کلی کارایی دوچرخه‌سواری می‌شود.
در طول چرخه کامل پدال، این زاویه معمولاً نزدیک به ۱۸۰ درجه باقی می‌ماند و بهتر است که در بازه‌ای ۱۵ درجه‌ای نوسان داشته باشد.
زمانی که زاویه ۱۶۵ درجه است، پنجه پا حدود ۱۵ درجه به سمت پایین (پلانتار فلکشن) قرار دارد.
و زمانی که زاویه ۱۹۵ درجه است، پنجه پا حدود ۱۵ درجه به سمت بالا (دورسی فلکشن) قرار گرفته است.
هرچه دوچرخه‌سوار باتجربه‌تر و از نظر بدنی آماده‌تر باشد، میزان حرکت مچ پا نیز بیشتر خواهد بود.
در قسمت پایین حرکت پدال، زمانی که نیرو وارد می‌شود (موقعیت ساعت 3)، زاویه باید نزدیک به ۱۸۰ درجه باشد تا بیشترین توان تولید شود.
در پایین‌ترین نقطه حرکت (موقعیت ساعت 6)، زاویه معمولاً کمتر از 180 درجه است، زیرا پنجه پا برای تکمیل مرحله قدرت به سمت پایین اشاره دارد.
نحوه تغییر زاویه مچ پا
ارتفاع زین می‌تواند بر زاویه مچ پا تأثیر بگذارد. کاهش ارتفاع زین معمولاً زاویه مچ پا را در پایین‌ترین نقطه حرکت کاهش می‌دهد و افزایش آن نتیجه عکس دارد.
روش دیگر برای تغییر زاویه مچ پا، تکنیکی در پدال‌زنی به نام “ankling” است. در این روش، زاویه مچ پا در طول چرخه پدال به صورت کنترل‌شده تغییر می‌کند:
در مرحله پایین‌رفتن پدال (از ساعت 12تا 6): با حالتی خنثی یا کمی بالا (دورسی فلکشن) شروع کنید، هنگام فشار به پدال، پنجه پا را به سمت پایین حرکت دهید و در پایین‌ترین نقطه به حداکثر زاویه برسید.
در مرحله بالا آمدن پدال (از ساعت 6 تا 12): شروع به بالا بردن پنجه پا کنید و به وضعیت خنثی یا کمی بالا در بالای چرخه بازگردید.
این تکنیک به درگیر شدن گروه‌های عضلانی بیشتر کمک می‌کند و می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد.
البته دامنه حرکت و روش اجرای آن در افراد مختلف متفاوت است، بنابراین توصیه می‌شود با یک مربی دوچرخه‌سواری یا متخصص تنظیم دوچرخه مشورت شود.
زاویه لگن (Hip Angle)
زاویه‌ای است که بین مرکز زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شود.
اصطلاح “زاویه لگن باز” (Open Hip Angle) به زاویه‌ای اشاره دارد که هنگام قرار گرفتن پدال در بالاترین نقطه چرخه (زمانی که زانو به قفسه سینه نزدیک‌تر است) ایجاد می‌شود.
در مقابل، “زاویه لگن بسته” (Closed Hip Angle) به زاویه‌ای گفته می‌شود که پدال در پایین‌ترین نقطه حرکت قرار دارد.
چرا زاویه لگن باید مورد توجه قرار گیرد
زاویه لگن تأثیر زیادی بر راحتی دوچرخه‌سوار، توان خروجی و ظرفیت هوازی دارد.
چرا زاویه لگن اهمیت دارد
توان خروجی
زاویه لگن باز تأثیر قابل توجهی بر میزان توان خروجی دارد. اگر زاویه لگن خیلی بسته باشد (یعنی قفسه سینه بیش از حد به ران‌ها نزدیک شود)، عضلات سرینی (گلوتئال) و چهارسر ران (کوادریسپس) نمی‌توانند به‌طور کامل درگیر شوند و این ممکن است توان خروجی را کاهش دهد.
تنفس
زاویه لگن بسته می‌تواند دیافراگم را تحت فشار قرار داده و تنفس را – به‌ویژه در شرایط فعالیت شدید – دشوار کند. در مقابل، زاویه لگن بازتر (یعنی زمانی که تنه نسبت به ران‌ها عمودتر است) به تنفس راحت‌تر کمک می‌کند.
راحتی
راحتی روی دوچرخه به‌شدت تحت تأثیر زاویه لگن باز است. اگر این زاویه خیلی بسته باشد، ممکن است باعث ناراحتی در ناحیه لگن و پایین کمر شود.
اگر زاویه بیش از حد باز باشد، ممکن است احساس کنید در هر بار رکاب زدن بیش از حد کشیده می‌شوید که این هم می‌تواند باعث ناراحتی و کاهش کارایی شود.
برای دوچرخه‌سواران تفریحی یا افرادی با انعطاف‌پذیری کمتر، زاویه لگن باز (در موقعیت ساعت ۱۲) بهتر است بیش از ۵۵ درجه باشد.
برای افراد باتجربه‌تر و با انعطاف بیشتر، این زاویه می‌تواند بین ۴۵ تا ۵۵ درجه نیز باشد.
نحوه تغییر زاویه لگن دوچرخه
ارتفاع زین
پایین آوردن زین باعث کوچکتر شدن زاویه لگن می‌شود (زانو به قفسه سینه نزدیک‌تر می‌شود).
در مقابل، بالا بردن زین زاویه را بازتر می‌کند.
موقعیت فرمان
قرار دادن فرمان در موقعیت تهاجمی‌تر (پایین‌تر و دورتر) باعث می‌شود سینه به زانو نزدیک‌تر شود و در نتیجه زاویه لگن کوچکتر شود.
طول قامه (کرانک)
دسته‌پدال بلندتر باعث می‌شود زانو در بالاترین نقطه، بالاتر بیاید و زاویه لگن بسته‌تر شود.
استفاده از دسته‌پدال کوتاه‌تر، اثر معکوس دارد و زاویه لگن را بازتر می‌کند.
زاویه مؤثر زین (Effective Saddle Angle)
این زاویه بین مرکز براکت پایینی (Bottom Bracket یا BB)، لگن (محل نشستن دوچرخه‌سوار) و یک خط افقی اندازه‌گیری می‌شود.
چرا زاویه مؤثر زین باید مورد توجه قرار گیرد
این زاویه هم می‌تواند به عنوان نماینده‌ای برای زاویه لوله زین (Seat Tube Angle) عمل کند و هم موقعیت واقعی نشستن دوچرخه‌سوار را نشان دهد.
زاویه مؤثر زین نقش مهمی در تعیین ویژگی‌های هندلینگ (کنترل‌پذیری) دوچرخه و موقعیت دوچرخه‌سوار نسبت به پدال‌ها دارد.
چرا زاویه مؤثر زین اهمیت دارد
نوع دوچرخه
انواع مختلف دوچرخه‌ها دارای زاویه‌های متفاوتی برای لوله زین هستند.
برای مثال:
دوچرخه‌های جاده‌ای معمولاً زاویه لوله زین خوابیده‌تری دارند (زاویه کمتر عمودی).
دوچرخه‌های تایم‌تریال و تریاتلون معمولاً دارای زاویه‌ای تندتر هستند (زاویه بیشتر عمودی).
تغییر موقعیت زین:
با جابجا کردن زین به جلو یا عقب روی ریل‌ها می‌توان زاویه مؤثر زین را تا حدی تنظیم کرد.
البته باید توجه داشت که این کار سایر تنظیمات بایوفیت (مانند فاصله تا فرمان) را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
دوچرخه‌های تایم‌تریال و تریاتلون:
تنظیمات این نوع دوچرخه‌ها تفاوت زیادی با دوچرخه‌های جاده‌ای دارند.
هدف اصلی، رسیدن به موقعیت آیرودینامیک است که هم قابل حفظ در طول مسیر باشد و هم اجازه تولید توان مؤثر را بدهد.
در این حالت:
زین معمولاً بیشتر به جلو منتقل می‌شود.
دوچرخه‌سوار به نوک زین نزدیک‌تر می‌نشیند.
نتیجه این کار زاویه مؤثر زین تندتر (Steeper) است.
این موقعیت به چرخش لگن رو به جلو کمک می‌کند، در نتیجه تنه پایین می‌آید و بازوها و شانه‌ها به حالت افقی نزدیک‌تر می‌شوند — موقعیتی آیرودینامیک‌تر.
نحوه تغییر زاویه مؤثر زین دوچرخه
هرچند زاویه لوله زین در طراحی اولیه دوچرخه ثابت است، اما زاویه مؤثر را می‌توان از طریق جلو/عقب بردن زین (Saddle Fore/Aft) و تغییر موقعیت نشستن دوچرخه‌سوار روی زین تغییر داد.
نکته مهم
همانطور که در بسیاری از تنظیمات دوچرخه وجود دارد، تغییر یک بخش می‌تواند بر دیگر بخش‌ها نیز تأثیر بگذارد. بنابراین هنگام تغییر این زاویه، حتماً به توصیه‌های مربوط به موقعیت جلو/عقب زین (Saddle Fore/Aft) نیز توجه کنید.
ابعاد و اندازه‌های فرعی
زاویه آرنج (Elbow Angle)
زاویه‌ای است که بین شانه، آرنج و مچ دست، در حالتی که دست‌ها روی بالای دسته‌های هود (در دوچرخه‌های جاده‌ای) یا در وضعیت عادی رکاب‌زنی قرار دارند، تشکیل می‌شود.
چرا زاویه آرنج باید مورد توجه قرار گیرد
این زاویه می‌تواند تأثیرات متعددی بر راحتی، کنترل و توان شما در حین دوچرخه‌سواری داشته باشد.
چرا زاویه آرنج اهمیت دارد
راحتی
زاویه مناسب آرنج می‌تواند از ایجاد ناراحتی یا فشار در ناحیه مچ‌ها، بازوها، شانه‌ها و گردن جلوگیری کند. اگر زاویه آرنج بیش از حد باز باشد (نزدیک به ۱۸۰ درجه)، ممکن است موجب وارد آمدن فشار به بازوها و شانه‌ها شود و توانایی جذب ضربه را کاهش دهد. در مقابل، اگر زاویه خیلی بسته باشد (کمتر از ۹۰ درجه)، ممکن است منجر به موقعیت نشستن فشرده و ناراحت‌کننده و ایجاد درد در گردن و قسمت بالایی کمر شود.
کنترل
زاویه آرنج می‌تواند بر میزان کنترل شما روی دوچرخه تأثیر بگذارد. خم جزئی در آرنج‌ها امکان کنترل بهتر را فراهم می‌کند، به‌ویژه هنگام فرمان گرفتن، ترمز زدن یا تعویض دنده.
قدرت و استقامت
حفظ یک خم ملایم در آرنج‌ها می‌تواند انتقال مؤثرتر نیرو و افزایش استقامت را ممکن کند. این وضعیت به بدن شما اجازه می‌دهد تا به جای عضلات کوچکتر بازو و شانه، از گروه‌های عضلانی بزرگ‌تر (مانند عضلات مرکزی بدن) بهره بیشتری ببرد.
جذب ضربه
وجود خم جزئی در آرنج‌ها به جذب لرزش‌ها و ضربه‌های جاده کمک می‌کند، که این موضوع خستگی و خطر آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهد.
آیرودینامیک
زاویه آرنج می‌تواند بر سطح جلویی بدن و در نتیجه بر آیرودینامیک تأثیر بگذارد. زاویه‌ی بسته‌تر در آرنج ممکن است امکان قرارگیری تنه در موقعیتی پایین‌تر و آیرودینامیک‌تر را فراهم کند، اما این حالت باید با در نظر گرفتن راحتی و توانایی تولید نیرو، متعادل شود.
زاویه بهینه ساعد می‌تواند بسته به میزان انعطاف‌پذیری دوچرخه‌سوار، نوع مسابقه (مثلاً تایم تریل کوتاه یا تریاتلون مسافت طولانی) و ترجیحات شخصی در زمینه راحتی و عملکرد، متفاوت باشد.
نحوه تغییر زاویه آرنج
زاویه آرنج تا حدی تحت تأثیر فاصله بین زین و فرمان است، بنابراین تغییر موقعیت جلو/عقب زین یا تغییر طول پیشانی فرمان می‌تواند آن را تغییر دهد. همچنین این زاویه به وضعیت بدن دوچرخه‌سوار نیز بستگی دارد.
زاویه ساعد (ForeArm Angle)
زاویه‌ای است که بین آرنج، مچ دست و یک خط افقی (فقط در دوچرخه‌هایی با دسته‌های آیرودینامیک – aero bars – استفاده می‌شود) تشکیل می‌شود. این زاویه با عنوان “زاویه پَدِ بازو” نیز شناخته می‌شود.
چرا زاویه ساعد باید مورد توجه قرار گیرد
زاویه ساعد نقش مهمی در راحتی و عملکرد دوچرخه‌سوار دارد.
چرا زاویه ساعد اهمیت دارد
آیرودینامیک
دسته‌های آیرودینامیک معمولاً برای دستیابی به موقعیتی کم‌مقاومت‌تر در برابر باد استفاده می‌شوند. قرارگیری ساعدها به‌صورت موازی با سطح زمین یا نزدیک به آن، می‌تواند باعث پایین آمدن نیم‌تنه بالایی بدن شود، که در نتیجه سطح جلویی بدن کاهش یافته و مقاومت آیرودینامیکی کمتر می‌شود.
راحتی و استقامت
اگرچه موقعیت افقی‌تر ساعد می‌تواند آیرودینامیک‌تر باشد، اما ممکن است در بازه‌های زمانی طولانی راحت نباشد، به‌ویژه اگر باعث شود وزن بیشتری روی بازوها بیفتد. زاویه‌ای کمی رو به بالا (در حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه نسبت به زمین) برای بسیاری از دوچرخه‌سواران راحت‌تر است، زیرا مقداری از وزن از طریق اسکلت بدن منتقل می‌شود و فشار بر عضلات کاهش می‌یابد.
کنترل
زاویه ساعد می‌تواند بر کنترل شما روی دوچرخه تأثیر بگذارد، به‌ویژه در توانایی شما برای فرمان گرفتن و دسترسی به ترمزها و دنده‌ها. موقعیتی بیش از حد تهاجمی (یعنی کاملاً افقی) ممکن است توانایی کنترل ایمن دوچرخه را، خصوصاً در سرعت‌های بالا یا در بادهای جانبی، کاهش دهد.
تنفس
وضعیت تهاجمی‌تر می‌تواند توانایی دیافراگم برای انبساط کامل را محدود کند، که در نتیجه ظرفیت تنفسی را کاهش می‌دهد. وضعیت کمی عمودتر می‌تواند تنفس را آسان‌تر کند، که در سواری‌های طولانی یا شدید مفید است.
زاویه‌ی بهینه‌ی ساعد می‌تواند بسته به انعطاف‌پذیری دوچرخه‌سوار، نوع مسابقه (مانند تایم‌تریل کوتاه یا تریاتلون مسافت طولانی)، و ترجیحات شخصی در زمینه راحتی و عملکرد، متفاوت باشد.
موقعیت افقی لگن (Hip Fore/Aft)
این اندازه‌گیری نشان‌دهنده فاصله افقی لگن تا مرکز محور مرکزی (Bottom Bracket – BB) دوچرخه است.
چرا موقعیت افقی لگن باید مورد توجه قرار گیرد
این اندازه‌گیری می‌تواند به‌عنوان معیاری برای تعیین موقعیت جلو/عقب زین نسبت به محور مرکزی دوچرخه استفاده شود.
یعنی با بررسی فاصله لگن تا محور مرکزی، می‌توان به‌صورت غیرمستقیم موقعیت زین را نسبت به محور مرکزی ارزیابی کرد، که یکی از عناصر کلیدی در تنظیم موقعیت صحیح بدن روی دوچرخه است. این تنظیم بر تعادل، کارایی رکاب‌زدن، و راحتی دوچرخه‌سوار تأثیر مستقیم دارد.
زاویه لگن-محور مرکزی (Hip BB Angle)
زاویه‌ای است که بین مرکز محور مرکزی (Bottom Bracket)، لگن و شانه تشکیل می‌شود.
چرا زاویه لگن-محور مرکزی باید مورد توجه قرار گیرد
این زاویه عمدتاً برای تنظیم ارتفاع دسته‌های آیرودینامیک (aero bars) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دوچرخه‌های تایم‌تریال (TT) و تریاتلون
ارتفاع دسته‌های آیرودینامیک نسبت به زین، زاویه Hip BB را تعیین می‌کند.
زاویه بهینه برای این مورد معمولاً بین ۹۵ تا ۱۰۵ درجه است.
تنظیم صحیح این زاویه می‌تواند تأثیر چشمگیری بر آیرودینامیک، راحتی، و توانایی حفظ موقعیت مؤثر در سواری‌های طولانی یا سرعتی داشته باشد.
زاویه افقی زانو–لگن (Knee Hip Horizontal)
زاویه‌ای است که بین زانو، لگن، و یک خط افقی تشکیل می‌شود.
چرا زاویه افقی زانو–لگن باید مورد توجه قرار گیرد
مشابه زاویه لگن (Hip Angle) که نسبت به تنه اندازه‌گیری می‌شود، این زاویه یکی از اجزای کلیدی در تنظیم موقعیت دوچرخه‌سوار (bike fitting) به شمار می‌رود. با این تفاوت که زاویه Knee Hip Horizontal بیشتر تحت تأثیر موقعیت زین است، در حالی که زاویه لگن همچنین به موقعیت فرمان نیز وابسته است.
چرا زاویه افقی زانو–لگن اهمیت دارد
انتقال نیرو (Power Transfer)
زاویه مؤثر لوله زین (Effective Seat Tube Angle) بر میزان مؤثر بودن انتقال نیرو به پدال‌ها تأثیر می‌گذارد. زاویه تندتر (زین جلوتر) باعث درگیری بیشتر عضلات چهارسر ران (quadriceps) می‌شود، در حالی که زاویه خوابیده‌تر (زین عقب‌تر) موجب فعال‌سازی بیشتر عضلات سرینی (glutes) و همسترینگ خواهد شد.
راحتی و تناسب
زاویه مؤثر لوله زین می‌تواند بر راحتی کلی شما روی دوچرخه تأثیرگذار باشد، از جمله میزان وزن وارد بر دست‌ها، بازوها و شانه‌ها، و توانایی شما در حفظ وضعیت راحت روی زین.
آیرودینامیک
زاویه تندتر لوله زین می‌تواند به دستیابی به موقعیتی آیرودینامیک‌تر کمک کند، زیرا به دوچرخه‌سوار اجازه می‌دهد تا لگن را به سمت جلو بچرخاند و تنه را پایین‌تر نگه دارد.
تعادل و کنترل دوچرخه
زاویه مناسب می‌تواند تعادل شما روی دوچرخه و نحوه کنترل آن را نیز بهبود دهد.
خستگی عضلانی
زاویه لگن همچنین تعیین می‌کند که کدام گروه‌های عضلانی بیشتر درگیر هستند و چقدر سریع دچار خستگی می‌شوند. زاویه‌ی بهینه لگن کمک می‌کند تا فشار بین گروه‌های عضلانی مختلف به شکل مناسبی تقسیم شود.
زاویه بهینه برای هر فرد بسته به عواملی مانند انعطاف‌پذیری، نوع دوچرخه‌سواری، و تنظیمات خاص دوچرخه ممکن است متفاوت باشد.
زانو / پدال (Knee / Pedal)
این اندازه‌گیری فاصله افقی بین مفصل زانو و نوک پنجه پا روی پدال است، زمانی که پدال در موقعیت ساعت ۳ قرار دارد. توجه داشته باشید که این اندازه‌گیری با روش سنتی “زانو روی محور پدال” (KOPS) که جلوی زانو را مبنا قرار می‌داد، تفاوت دارد؛ در اینجا از مرکز مفصل زانو استفاده می‌شود.
چرا فاصله زانو/پدال باید مورد توجه قرار گیرد
این اندازه‌گیری بر راحتی و الگوهای بیومکانیکی رکاب‌زدن تأثیر دارد.
چرا فاصله زانو/پدال اهمیت دارد
انتقال نیرو (Power Transfer)
تنظیم موقعیت زانو در راستای محور پدال (Pedal Spindle) می‌تواند انتقال مؤثرتر نیرو را در طول حرکت رو به پایین پدال فراهم کند. این وضعیت باعث ایجاد یک سیستم اهرمی مؤثر بین لگن، زانو و پا می‌شود که بهینه‌سازی چندین فاز از چرخه پدال را امکان‌پذیر می‌سازد.
فشار مفصلی (Joint Stress)
تنظیم صحیح موقعیت زانو می‌تواند از وارد آمدن فشار اضافی یا نامتقارن به مفصل زانو جلوگیری کند. موقعیت نادرست زانو – چه خیلی جلوتر و چه عقب‌تر از محور پدال – ممکن است منجر به درد یا آسیب‌های زانویی شود.
تعادل و پایداری (Balance and Stability)
موقعیت مناسب زانو می‌تواند به تعادل بهتر بدن روی دوچرخه و پایداری بیشتر در حین رکاب‌زدن کمک کند، زیرا باعث قرارگیری مرکز ثقل بدن در وضعیت بهینه می‌شود.
این اندازه‌گیری بیشتر یک راهنمای عمومی است تا یک قانون قطعی. تفاوت‌های فردی در آناتومی، انعطاف‌پذیری، سبک دوچرخه‌سواری و نوع دوچرخه (جاده، کوهستان، تایم‌تریال و…) می‌توانند باعث تغییر موقعیت بهینه زانو نسبت به پدال شوند.
دوچرخه‌های تایم‌تریال (TT) و تریاتلون
تنظیمات این نوع دوچرخه‌ها معمولاً با دوچرخه‌های جاده‌ای متفاوت است، زیرا هدف اصلی در آن‌ها دستیابی به موقعیتی آیرودینامیک و در عین حال قابل حفظ برای مدت زمان طولانی است.
زین در این دوچرخه‌ها معمولاً جلوتر نصب می‌شود که منجر به زاویه تندتری در لوله زین می‌شود.
این موقعیت به دوچرخه‌سوار اجازه می‌دهد لگن را به جلو بچرخاند، تنه را پایین بیاورد و شانه‌ها و بازوها را به حالت افقی نزدیک‌تر کند.
در نتیجه، زانو معمولاً جلوتر از محور پدال قرار می‌گیرد (در موقعیت ساعت ۳ پدال) که در این شرایط، این موضوع نه‌تنها قابل قبول، بلکه مفید نیز هست.
دلایل آن عبارتند از:
آیرودینامیک
این موقعیت باعث کاهش قابل توجه مقاومت در برابر باد می‌شود که در رقابت‌های تایم‌تریال و تریاتلون اهمیت زیادی دارد.
الگوی استفاده از عضلات (Muscle Utilization)
موقعیت جلوتر زین می‌تواند الگوی به‌کارگیری عضلات را تغییر داده و عضلاتی را درگیر کند که در دویدن (پس از بخش دوچرخه‌سواری در تریاتلون) کمتر خسته شده باشند.
توان خروجی (Power Output)
بعضی از دوچرخه‌سواران ممکن است در این وضعیت جلوتر، بتوانند توان بیشتری را حفظ یا حتی افزایش دهند، هرچند این موضوع به فیزیولوژی و انعطاف‌پذیری فرد بستگی دارد.
توجه: موقعیت جلوتر می‌تواند فشار بیشتری به کمر، شانه‌ها و مچ‌ها وارد کند، بنابراین ضروری است که تنظیمات به‌درستی انجام شود و بدن به مرور با آن تطبیق پیدا کند.
همچنین، در برخی مسابقات، قوانین خاصی برای میزان جلو بودن زین وجود دارد؛ پس بررسی مقررات پیش از تنظیم نهایی بسیار مهم است.
زاویه شانه/مچ دست (Shoulder Wrist Angle)
زاویه‌ای است که بین لگن، شانه و مچ دست تشکیل می‌شود.
چرا زاویه شانه/مچ دست باید مورد توجه قرار گیرد
این زاویه می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر راحتی، انتقال نیرو و آیرودینامیک دوچرخه‌سوار داشته باشد.
چرا زاویه شانه/مچ دست اهمیت دارد
راحتی
اگر زاویه خیلی تند (کوچک) باشد – یعنی دوچرخه‌سوار بیش از حد به جلو خم شده باشد – ممکن است باعث ناراحتی در ناحیه کمر، شانه‌ها و گردن شود، به‌ویژه در طول سواری‌های طولانی. از سوی دیگر، اگر زاویه خیلی باز (بزرگ) باشد – یعنی دوچرخه‌سوار بیش از حد صاف نشسته باشد – ممکن است حمایت کافی از نیم‌تنه‌ی بالایی هنگام پدال‌زدن شدید فراهم نشود و همچنین مقاومت در برابر باد افزایش یابد.
انتقال نیرو
این زاویه می‌تواند بر نحوه انتقال نیرو از بالاتنه به پدال‌ها تأثیر بگذارد. وضعیت متمایل‌تر به جلو (زاویه کوچکتر) می‌تواند به دوچرخه‌سوار اجازه دهد تا از عضلات مرکزی بدن (core) بهتر استفاده کرده و نیروی بیشتری به پدال وارد کند، به‌ویژه هنگام صعود یا شتاب‌گیری.
کنترل
این زاویه بر میزان کنترل دوچرخه‌سوار روی دوچرخه نیز اثر می‌گذارد، به‌ویژه زمانی که ایستاده پدال می‌زند، در پیچ‌ها یا در میان گروهی از دوچرخه‌سواران حرکت می‌کند. زاویه‌ای بین ۸۰ تا ۹۰ درجه برای بیشتر دوچرخه‌سواران معمول است تا به‌خوبی از بالاتنه پشتیبانی کند. زاویه بیش از ۹۰ درجه معمولاً نشان‌دهنده بیش از حد دور بودن فرمان از بدن است.
نحوه تغییر زاویه شانه/مچ دست
بالا یا پایین بردن فرمان، یا تغییر موقعیت آن به جلو یا عقب، می‌تواند بر موقعیت شانه و مچ دست تأثیر بگذارد. پایین آوردن یا دور کردن فرمان از بدن، بدن را در وضعیتی تهاجمی‌تر و آیرودینامیک‌تر قرار می‌دهد (و زاویه را افزایش می‌دهد)، در حالی که بالا بردن یا نزدیک کردن فرمان، وضعیت نشستن را عمودتر و راحت‌تر می‌کند (و زاویه را کاهش می‌دهد).
زاویه مچ پا (Ankle Toe Angle)
زاویه‌ای است که بین زانو، مچ پا و انگشت پا تشکیل می‌شود.
چرا زاویه مچ پا باید مورد توجه قرار گیرد
این زاویه جایگزینی برای زاویه مچ پا (Ankle Angle) محسوب می‌شود و برای مشاهده میزان خم شدن کف‌پایی (plantarflexion) یا پشتی (dorsiflexion) مفصل مچ پا در هنگام دوچرخه‌سواری کاربرد دارد.
ابعاد و اندازه‌های فریم دوچرخه
ارتفاع فریم (Frame Stack)
اندازه‌گیری است که در هندسه دوچرخه استفاده می‌شود و فاصله عمودی از مرکز برینگ پایین تا بالای لوله هد را نشان می‌دهد.
چرا ارتفاع فریم باید مورد توجه قرار گیرد
ارتفاع فریم یک اندازه‌گیری کلیدی است زیرا بر موقعیت دوچرخه‌سوار روی دوچرخه تأثیر می‌گذارد، به‌ویژه ارتفاع فرمان نسبت به زین.
چرا ارتفاع فریم اهمیت دارد
راحتی
ارتفاع فریم بالاتر می‌تواند موقعیت نشستن عمودی‌تری ایجاد کند که به‌ویژه برای سواری‌های طولانی، گردشگری یا رفت‌وآمد روزانه راحت‌تر و مناسب‌تر باشد. این وضعیت می‌تواند فشار کمتری به کمر و گردن وارد کند نسبت به موقعیت پایین‌تر و تهاجمی‌تر.
عملکرد
ارتفاع فریم پایین‌تر می‌تواند موقعیت آیرودینامیک‌تری ایجاد کند که برای مسابقات یا دوچرخه‌سواری با سرعت بالا مفید باشد. با این حال، این معمولاً به بهای راحتی است، به‌ویژه در مسافت‌های طولانی‌تر.
تناسب
ارتفاع فریم (همراه با برد فریم، که فاصله افقی از مرکز برینگ پایین تا بالای لوله هد است) یکی از اندازه‌گیری‌های کلیدی است که برای تعیین اندازه و تناسب صحیح فریم برای دوچرخه‌سوار استفاده می‌شود.
انواع مختلف دوچرخه معمولاً ارتفاع فریم‌های متفاوتی دارند. برای مثال، دوچرخه‌های مسابقه‌ای معمولاً ارتفاع فریم نسبتاً کمی دارند تا موقعیت آیرودینامیک‌تری فراهم کنند، در حالی که دوچرخه‌های گردشگری، دوچرخه‌های خاکی یا دوچرخه‌های رفت‌وآمد معمولاً ارتفاع فریم بالاتری دارند تا راحتی بیشتری فراهم کنند.
همانطور که همیشه گفته می‌شود، ارتفاع فریم بهینه می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، از جمله نسبت‌های بدنی شما، انعطاف‌پذیری، نوع دوچرخه‌سواری که انجام می‌دهید و اهداف شخصی شما برای راحتی و عملکرد.
نحوه تغییر ارتفاع فریم
ارتفاع فریم در طراحی فریم دوچرخه ساخته شده است و قابل تغییر نیست.
نکته مهم
اندازه‌گیری‌های فاصله و طول از تحلیل ویدئویی به طور ذاتی دقیق‌تر از اندازه‌گیری‌های زاویه‌ای نیستند. اگر نیاز به اندازه‌گیری دقیق فاصله دارید، توصیه می‌شود در صورت امکان، اندازه‌گیری فاصله به صورت فیزیکی انجام شود.
دسترسی فریم (Frame Reach)
اندازه‌گیری است که در هندسه دوچرخه استفاده می‌شود و فاصله افقی از مرکز برینگ پایین (محل نصب کرانک‌ست در فریم) تا بالای مرکز لوله هد (محل نصب فرمان و چرخ‌دوش جلو) را نشان می‌دهد.
چرا دسترسی فریم باید مورد توجه قرار گیرد
برد فریم یک اندازه‌گیری حیاتی است زیرا به تعیین موقعیت افقی فرمان نسبت به زین کمک می‌کند و یکی از عوامل کلیدی است که بر وضعیت بدن دوچرخه‌سوار و راحتی او در دوچرخه تأثیر می‌گذارد.
چرا دسترسی فریم اهمیت دارد
راحتی و کنترل
اندازه‌گیری برد می‌تواند تأثیر زیادی بر راحتی دوچرخه‌سوار داشته باشد، زیرا بر توانایی دوچرخه‌سوار برای رسیدن راحت به فرمان بدون فشار به کمر، گردن یا شانه‌ها تأثیر می‌گذارد. علاوه بر این، برد صحیح برای حفظ کنترل خوب روی دوچرخه ضروری است.
انتقال قدرت
داشتن برد صحیح می‌تواند به خروجی قدرت مؤثرتر کمک کند. اگر برد بیش از حد طولانی باشد، ممکن است دوچرخه‌سوار بیش از حد کشیده شود و قدرت را از دست بدهد، و اگر برد خیلی کوتاه باشد، می‌تواند منجر به موقعیت سواری فشرده و ناراحت‌کننده شود که ممکن است همچنین باعث کاهش خروجی قدرت گردد.
تناسب
همراه با ارتفاع فریم (که فاصله عمودی از برینگ پایین تا بالای لوله هد است)، برد فریم یکی از اندازه‌گیری‌های اصلی است که برای تعیین اندازه مناسب فریم دوچرخه برای دوچرخه‌سوار استفاده می‌شود.
انواع مختلف دوچرخه‌ها معمولاً اندازه‌گیری‌های برد متفاوتی دارند. برای مثال، دوچرخه‌های مسابقه‌ای معمولاً برد طولانی‌تری دارند تا موقعیت آیرودینامیک‌تری ایجاد کنند، در حالی که دوچرخه‌های گردشگری یا راحتی معمولاً برد کوتاه‌تری دارند تا موقعیت سواری عمودی‌تر و راحت‌تری فراهم کنند. همانطور که همیشه گفته می‌شود، هنگام انتخاب دوچرخه، مهم است که راحتی فردی، سبک سواری و هندسه بدن را در نظر بگیرید.
نحوه تغییر دسترسی فریم
برد فریم در طراحی فریم دوچرخه ساخته شده است و قابل تغییر نیست.
یادداشت
اندازه‌گیری‌های فاصله و طول از تحلیل ویدئویی به طور ذاتی دقیق‌تر از اندازه‌گیری‌های زاویه‌ای نیستند. اگر نیاز به اندازه‌گیری دقیق فاصله دارید، توصیه می‌شود در صورت امکان، اندازه‌گیری فاصله به صورت فیزیکی انجام شود.
دسته ترمز (Brake Levers)
فاصله بین دسته‌های ترمز و بازو یا افت فرمان.
چرا زاویه دسته ترمز باید مورد توجه قرار گیرد
موقعیت دسته‌های ترمز بر راحتی و کنترل هنگام دوچرخه‌سواری تأثیر می‌گذارد.
چرا زاویه دسته ترمز اهمیت دارد
دسترس و راحتی
فاصله از دسته‌های ترمز تا افت فرمان می‌تواند بر میزان کشش دست‌ها و بازوها هنگام استفاده از افت فرمان تأثیر بگذارد. اگر این فاصله خیلی زیاد باشد، ممکن است باعث کشش بیش از حد شده و منجر به ناراحتی در دست‌ها، مچ‌ها، بازوها و حتی شانه‌ها و کمر شود. از طرف دیگر، اگر این فاصله خیلی کوتاه باشد، ممکن است شما را مجبور به قرارگیری در موقعیتی فشرده و عمودی کند که این هم می‌تواند ناراحت‌کننده باشد.
کنترل
دسترس صحیح به دسته‌های ترمز این اطمینان را فراهم می‌کند که شما همیشه می‌توانید به راحتی و با اطمینان ترمزها و دنده‌ها را کنترل کنید که برای ایمنی بسیار حیاتی است. اگر دسته‌ها خیلی دور باشند، ممکن است نتوانید سریعاً یا به طور مؤثر آن‌ها را فعال کنید، به‌ویژه در شرایط اضطراری.
کارایی
موقعیت دسته‌های ترمز بر وضعیت کلی بدن شما روی دوچرخه تأثیر می‌گذارد. توانایی استفاده راحت از افت فرمان و دسته‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا در موقعیتی آیرودینامیک‌تر قرار بگیرید، که موجب کاهش مقاومت در برابر باد و احتمالاً بهبود سرعت و کارایی، به‌ویژه در هنگام فرود یا دوچرخه‌سواری با سرعت بالا، شود.
خستگی
فاصله صحیح می‌تواند به پیشگیری یا کاهش خستگی دست‌ها و بازوها در سواری‌های طولانی کمک کند. اگر دسته‌ها خیلی دور از فرمان باشند، حفظ گرفتن و کنترل آن‌ها می‌تواند باعث فشار غیرضروری شود.
برای تناسب بهینه، زمانی که دست‌هایتان در افت فرمان هستند، باید بتوانید انگشتان خود را به راحتی دور دسته‌های ترمز بپیچید بدون اینکه مجبور به کشش زیاد یا پیچاندن دست‌ها شوید. تنظیمات معمولاً با چرخاندن فرمان یا جابجایی دسته‌ها روی فرمان قابل انجام است. همانطور که در سایر جنبه‌های تنظیم دوچرخه، تنظیم ایده‌آل می‌تواند بستگی به بدن شما، دوچرخه شما و ترجیحات شخصی راحتی و عملکرد شما داشته باشد.
نحوه تغییر زاویه دسته ترمز
برای تغییر موقعیت دسته‌های ترمز در یک دوچرخه جاده، معمولاً نیاز به باز کردن روکش فرمان و جابجایی مجموعه دسته‌های ترمز است.
دسترسی دسته ترمز (Brake Lever Reach)
فاصله افقی از نوک زین تا نوک دسته‌های ترمز.
چرا دسترسی دسته ترمز باید مورد توجه قرار گیرد
این اندازه‌گیری برای مستندسازی پیکربندی دوچرخه مفید است.
نحوه تغییر دسترسی دسته ترمز
دسترس دسته ترمز با تغییر موقعیت زین به جلو یا عقب یا تغییر ساق فرمان تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
یادداشت
اندازه‌گیری‌های فاصله و طول از تحلیل ویدئویی به طور ذاتی دقیق‌تر از اندازه‌گیری‌های زاویه‌ای نیستند. اگر نیاز به اندازه‌گیری دقیق فاصله دارید، توصیه می‌شود در صورت امکان، اندازه‌گیری فاصله به صورت فیزیکی انجام شود.
زاویه فرمان (Handlebar Angle)
زاویه فرمان یا چرخش فرمان در ساق فرمان.
چرا زاویه فرمان باید مورد توجه قرار گیرد
زاویه فرمان یک عامل مهم در تنظیم دوچرخه است که می‌تواند بر راحتی و کنترل تأثیر بگذارد.
چرا زاویه فرمان اهمیت دارد
راحتی
زاویه فرمان می‌تواند بر موقعیت مچ‌ها، دست‌ها و بازوها تأثیر بگذارد که به نوبه خود می‌تواند بر راحتی شما هنگام دوچرخه‌سواری تأثیر داشته باشد. اگر زاویه برای شما مناسب نباشد، ممکن است باعث ناراحتی یا حتی درد در دست‌ها، مچ‌ها یا بازوها شود، به‌ویژه در سواری‌های طولانی.
کنترل
زاویه فرمان می‌تواند توانایی شما برای کنترل دوچرخه را تحت تأثیر قرار دهد. اگر فرمان خیلی به جلو یا عقب چرخیده باشد، ممکن است دسترسی به دسته‌های ترمز و دنده‌ها سخت‌تر شود یا توانایی شما برای هدایت دقیق دوچرخه کاهش یابد.
آیرودینامیک
در برخی موارد، به‌ویژه برای دوچرخه‌های جاده‌ای یا تایم تریل، زاویه فرمان می‌تواند بر موقعیت آیرودینامیک دوچرخه‌سوار تأثیر بگذارد.
برای فرمان‌های افتاده در دوچرخه‌های جاده‌ای، توصیه کلاسیک این است که آن‌ها را به گونه‌ای تنظیم کنید که پایین‌ترین بخش افت‌ها موازی با زمین باشد یا کمی به سمت چرخ عقب زاویه داشته باشد. دسته‌های ترمز باید به گونه‌ای قرار گیرند که وقتی از هودها آن‌ها را می‌گیرید، مچ دست شما صاف باشد و خم نشود.
برای فرمان‌های صاف، که معمولاً در دوچرخه‌های کوهستان یا هیبریدی یافت می‌شود، زاویه دستگیره‌ها باید به گونه‌ای تنظیم شود که مچ دست شما در موقعیت خنثی قرار گیرد، که معمولاً به معنای موازی بودن دستگیره‌ها با زمین است.
با این حال، بدن هر فرد منحصر به فرد است و مهم‌ترین چیز پیدا کردن زاویه فرمانی است که برای شما راحت باشد و به شما این امکان را بدهد که دوچرخه را به طور مؤثر کنترل کنید. ترجیحات شخصی و سبک سواری نیز نقش بزرگی ایفا می‌کنند.
نحوه تغییر زاویه فرمان
برای تغییر این اندازه‌گیری، برکت روی ساق فرمان را شل کرده و فرمان را بچرخانید. توجه داشته باشید که برخی از فرمان‌های یکپارچه قابل تغییر نیستند.
دسترس فرمان (Handlebars Reach)
فاصله افقی از نوک زین تا مرکز فرمان در ساق فرمان.
چرا دسترسی فرمان باید مورد توجه قرار گیرد
این اندازه‌گیری برای مستندسازی پیکربندی دوچرخه مفید است.
نحوه تغییر دسترسی فرمان
دسترس فرمان با تغییر موقعیت زین به جلو یا عقب یا تغییر ساق فرمان تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
یادداشت
اندازه‌گیری‌های فاصله و طول از تحلیل ویدئویی به طور ذاتی دقیق‌تر از اندازه‌گیری‌های زاویه‌ای نیستند. اگر نیاز به اندازه‌گیری دقیق فاصله دارید، توصیه می‌شود در صورت امکان، اندازه‌گیری فاصله به صورت فیزیکی انجام شود.
موقعیت زین (Saddle Fore/Aft)
فاصله افقی از نوک زین تا مرکز قاب دسته دنده (کاسه پدال).
چرا موقعیت زین باید مورد توجه قرار گیرد
این اندازه‌گیری برای مستندسازی پیکربندی دوچرخه مفید است.
نحوه تغییر موقعیت زین
بیشتر زین‌ها دارای ریل‌هایی هستند که به شما این امکان را می‌دهند تا زین را به جلو یا عقب حرکت دهید.
یادداشت
اندازه‌گیری‌های فاصله و طول از تحلیل ویدئویی به طور ذاتی دقیق‌تر از اندازه‌گیری‌های زاویه‌ای نیستند. اگر نیاز به اندازه‌گیری دقیق فاصله دارید، توصیه می‌شود در صورت امکان، اندازه‌گیری فاصله به صورت فیزیکی انجام شود.
ارتفاع زین (Saddle Height)
فاصله عمودی از بالای زین تا مرکز قاب دسته دنده (کاسه پدال).
چرا ارتفاع زین باید مورد توجه قرار گیرد
این اندازه‌گیری برای مستندسازی پیکربندی دوچرخه مفید است.
نحوه تغییر ارتفاع زین
با بالا یا پایین بردن زین می‌توانید ارتفاع آن را تغییر دهید.
یادداشت
اندازه‌گیری‌های فاصله و طول از تحلیل ویدئویی به طور ذاتی دقیق‌تر از اندازه‌گیری‌های زاویه‌ای نیستند. اگر نیاز به اندازه‌گیری دقیق فاصله دارید، توصیه می‌شود در صورت امکان، اندازه‌گیری فاصله به صورت فیزیکی انجام شود.
فاصله زین/فرمان (Saddle/Handlebars)
فاصله از بالای فرمان تا بالای زین.
چرا فاصله زین/فرمان باید مورد توجه قرار گیرد
فاصله زین از فرمان یک اندازه‌گیری از قاب دوچرخه است که برای مستندسازی تنظیمات دوچرخه شما استفاده می‌شود.
چرا فاصله زین/فرمان اهمیت دارد
در حالی که موقعیت فرمان نسبت به زین برای عملکرد و راحتی مهم است، استفاده از دامنه موقعیت دوچرخه‌سوار بر اساس زاویه شانه و زاویه تنه بهترین روش برای ارزیابی مناسب بودن تنظیمات دوچرخه است.
یادداشت
اندازه‌گیری‌های فاصله و طول از تحلیل ویدئویی به طور ذاتی دقیق‌تر از اندازه‌گیری‌های زاویه‌ای نیستند. اگر نیاز به اندازه‌گیری دقیق فاصله دارید، توصیه می‌شود در صورت امکان، اندازه‌گیری فاصله به صورت فیزیکی انجام شود.
زاویه لوله زین (Seat Tube Angle)
یک اندازه‌گیری در هندسه دوچرخه است که به زاویه بین لوله زین و یک خط افقی که از مرکز قاب دسته دنده عبور می‌کند، اشاره دارد. لوله زین بخشی از قاب است که پایه زین (و به تبع آن زین) در آن قرار می‌گیرد.
چرا زاویه لوله زین باید مورد توجه قرار گیرد
زاویه لوله زین نقش مهمی در تعیین ویژگی‌های هدایت دوچرخه و موقعیت دوچرخه‌سوار بر روی پدال‌ها دارد.
چرا زاویه لوله زین اهمیت دارد
موقعیت دوچرخه‌سوار
زاویه تندتر لوله زین (نزدیک‌تر به عمودی) دوچرخه‌سوار را به جلوتر از پدال‌ها می‌برد، که می‌تواند کمک کند تا عضلات چهارسر ران بیشتر فعال شوند و تولید قدرت به طور مؤثرتری انجام گیرد، به‌ویژه در هنگام سواری با شدت بالا یا هنگام ایستادن از روی زین. این معمولاً در دوچرخه‌های جاده‌ای و تایم تریل دیده می‌شود.
راحتی
زاویه لوله زین کمتر (دورتر از عمودی) دوچرخه‌سوار را کمی به عقب‌تر می‌برد که می‌تواند برای سواری‌های طولانی راحت‌تر باشد و تأکید بیشتری بر عضلات گلوتئال خواهد داشت. این معمولاً در دوچرخه‌های گردشگری و دوچرخه‌های کوهستان مشاهده می‌شود.
هدایت دوچرخه
زاویه لوله زین همچنین بر هدایت دوچرخه تأثیر می‌گذارد. زاویه تندتر لوله زین معمولاً منجر به هدایت سریع‌تر می‌شود، در حالی که زاویه کمتر از عمودی معمولاً هدایت پایدارتری فراهم می‌کند.
همانطور که همیشه گفته می‌شود، زاویه بهینه لوله زین می‌تواند به عوامل زیادی بستگی داشته باشد، از جمله تناسبات بدن شما، نوع دوچرخه‌سواری که انجام می‌دهید و اهداف راحتی و عملکرد شخصی شما. تنظیم موقعیت زین (هم ارتفاع و هم موقعیت جلو/عقب) همچنین می‌تواند به تنظیم دقیق موقعیت شما روی دوچرخه کمک کند.
نحوه تغییر زاویه لوله زین
زاویه لوله زین در طراحی قاب دوچرخه ساخته شده است و قابل تغییر نیست.
توصیه و پیشنهادات ثانویه
انحراف زانو (Knee Tilt)
زاویه داخلی یا خارجی زانو از بالای حرکت پدال تا پایین آن.
چرا انحراف زانو باید مورد توجه قرار گیرد
در حالی که لگن و پا به دوچرخه متصل هستند، زانو به طور مستقل حرکت می‌کند. حرکت زیاد داخلی یا خارجی زانو می‌تواند نشانه‌ای از درد زانو باشد.
چرا انحراف زانو اهمیت دارد
درک و رفع انحراف زانو برای دلایل مختلفی ضروری است:
پیشگیری از آسیب
انحراف زیاد زانو می‌تواند منجر به کارایی بیومکانیکی ناکارآمد شود که خطر آسیب‌های بیش‌ازحد استفاده مانند سندروم درد پتلافمورال، سندروم باند ای تی (IT) و دیگر مشکلات را افزایش می‌دهد. این وضعیت می‌تواند باعث بارگذاری غیر یکنواخت مفصل شود که در طول زمان منجر به ناراحتی و آسیب می‌شود.
کارایی و انتقال قدرت
زانو که در هنگام حرکت پدال به طور عمودی و همراستا با لگن و مچ پا حرکت می‌کند، انتقال قدرت مؤثرتری را فراهم می‌کند. اگر زانو به داخل یا خارج متمایل شود، ممکن است منجر به از دست دادن قدرت شود، زیرا تمام نیروی شما مستقیماً به پدال منتقل نمی‌شود.
راحتی
انحراف بیش از حد زانو می‌تواند منجر به ناراحتی در طول دوچرخه‌سواری شود، به‌ویژه در سواری‌های طولانی. این ناراحتی می‌تواند بر لذت شما از دوچرخه‌سواری و توانایی شما برای انجام تمرینات منظم و بلندمدت تأثیر بگذارد.
نحوه تفسیر اطلاعات انحراف زانو
مشکلات انحراف زانو می‌توانند دلایل و اصلاحات مختلفی داشته باشند، بنابراین الگوریتم هر دو زانو را در بالای پایین حرکت پدال مقایسه کرده و الگو را به یکی از موارد زیر طبقه‌بندی می‌کند:
طبیعی
در هنگام حرکت پدال، زانو به طور نسبی به صورت عمودی حرکت می‌کند و همراستا است. هیچ تغییری توصیه نمی‌شود زیرا حرکت کمی از زانو طبیعی است.
زانوها به خارج
به جای حرکت عمودی همراستا با لگن و مچ پا، زانو به سمت بیرون منحرف می‌شود، به‌ویژه در بالای حرکت پدال قابل توجه است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی باشد، بنابراین یافتن اصلاح مناسب ممکن است نیازمند کمی آزمایش باشد.
ابتدا ارتفاع زین را بررسی کنید، زیرا این مشکل معمولاً به دلیل زینی است که خیلی پایین تنظیم شده است. حرکت کلیت به سمت داخل کفش می‌تواند وضعیت پدال‌ها را عریض‌تر کند که ممکن است کمک کند. استفاده از وِج‌های کلیت برای چرخاندن پا ممکن است مفید باشد. همچنین تمرینات تقویت و انعطاف‌پذیری هدفمند می‌تواند به تقویت زانو و جلوگیری از انحراف به بیرون کمک کند. تمریناتی مانند ددلیفت، لانژ، اسکوات و استپ آپ ممکن است مفید باشند.
زانوها به داخل
این وضعیت به معنی حرکت زانو به سمت خط میانه بدن در هنگام حرکت پدال است. این نیز ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد.
ارتفاع زین را بررسی کنید تا اطمینان حاصل شود که زین خیلی بالا یا پایین نیست. حرکت موقعیت کلیت به بیرون می‌تواند وضعیت پدال‌ها را باریک‌تر کند که ممکن است مفید باشد. ممکن است پا در داخل کفش بچرخد یا مایل به چرخش باشد. استفاده از کف‌پوش یا کفی مناسب برای کفش می‌تواند کمک کند. این ممکن است به دلیل عدم تثبیت مناسب پا توسط عضلات گلوت باشد، بنابراین تمریناتی مانند تک‌پا لمس زمین و تمرینات تقویت هسته بدن می‌تواند مفید باشد.
بادبزنی
در این حالت، یکی از زانوها به سمت داخل و دیگری به سمت بیرون حرکت می‌کند.
این معمولاً به دلیل نشستن نامناسب دوچرخه‌سوار بر روی زین است یا زینی که به طور مستقیم روی دوچرخه قرار ندارد. اصلاح این مشکل ممکن است چالش‌برانگیز باشد و نیاز به تغییر در شیب زین یا نوع متفاوتی از زین داشته باشد. این مشکل می‌تواند به دلیل انحراف بیش از حد لگن باشد و تحت تأثیر تغییرات در موقعیت قسمت بالای بدن و دست‌ها قرار گیرد.
نامتقارن
در این حالت، زانوها الگوهای مختلفی از حرکت را دارند. این ممکن است به دلیل تفاوت‌های آناتومیکی یا قدرت عضلانی بین طرف راست و چپ بدن باشد. همچنین ممکن است به دلیل موقعیت‌های نامتجانس کلیت‌ها در پای راست و چپ باشد.
یادداشت
به خاطر داشته باشید که تغییرات در تنظیمات دوچرخه یا هم‌راستایی باید به تدریج انجام شود و مهم است که هر تغییر را آزمایش کرده و مشاهده کنید که چگونه بر راحتی کلی و مکانیک پدال‌زنی شما تأثیر می‌گذارد.
ردیابی زانو (Knee Tracking)
مسیر حرکت زانو در طول چرخه پدال‌زنی.
چرا ردیابی زانو باید مورد توجه قرار گیرد
به طور ایده‌آل، زانوها باید به صورت عمودی و همراستا با پاها و لگن بالا و پایین حرکت کنند. حرکت زیاد زانو می‌تواند نشانه‌ای از درد زانو باشد.
چرا ردیابی زانو اهمیت دارد
پیشگیری از آسیب
ردیابی نادرست زانو، مانند حرکت زیاد به سمت داخل یا خارج در طول چرخه پدال‌زنی، می‌تواند باعث بارگذاری غیر یکنواخت مفصل و فشار به بافت‌های نرم اطراف زانو شود. این وضعیت می‌تواند منجر به آسیب‌های بیش‌ازحد استفاده مانند سندروم درد پتلافمورال یا سندروم باند ای تی (IT) شود.
کارایی و انتقال قدرت
زمانی که زانو به درستی بر روی پا و پدال حرکت می‌کند، بدن شما می‌تواند قدرت را به طور مؤثرتر تولید و انتقال دهد. ردیابی نادرست زانو می‌تواند منجر به از دست دادن قدرت شود زیرا تمام نیروی تولید شده مستقیماً به پدال منتقل نمی‌شود.
راحتی
ردیابی صحیح زانو به حفظ راحتی در طول دوچرخه‌سواری، به ویژه در مسافت‌های طولانی، کمک می‌کند. ردیابی نادرست می‌تواند منجر به درد یا ناراحتی در مفصل زانو شود که می‌تواند تجربه و عملکرد شما را مختل کند.
نحوه تفسیر اطلاعات ردیابی زانو
مشکلات ردیابی زانو می‌توانند دلایل و اصلاحات مختلفی داشته باشند، بنابراین الگوریتم مسیر حرکت زانو را در طول چرخه پدال‌زنی تجزیه و تحلیل کرده و الگو را به یکی از موارد زیر طبقه‌بندی می‌کند:
طبیعی
در طول چرخه پدال‌زنی، زانو به طور نسبی به صورت عمودی و همراستا حرکت می‌کند. هیچ تغییری توصیه نمی‌شود زیرا کمی حرکت زانو طبیعی است.
بیضوی
به جای حرکت عمودی، مسیر حرکت زانو به صورت بیضی است. این ممکن است به دلایل زیر باشد: ارتفاع یا موقعیت زین بسیار بالا یا عقب است؛ موقعیت کلیت ممکن است نادرست باشد؛ عدم تعادل عضلانی در ران‌ها یا لگن؛ یا عضلات سفت در ران‌ها و لگن.
برای اصلاح این نوع ردیابی، ابتدا از صحیح بودن ارتفاع و موقعیت زین اطمینان حاصل کنید.
همچنین موقعیت کلیت باید به گونه‌ای باشد که پاها احساس طبیعی و راحتی کنند. تمرینات کششی و تقویتی برای پاها و لگن نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
هلالی
در این حالت، زانو در طول چرخه پدال‌زنی مسیری به شکل منحنی داخلی یا خارجی دنبال می‌کند. این ممکن است ناشی از زینی باشد که بسیار بالا تنظیم شده و باعث حرکت تکانشی لگن از یک طرف به طرف دیگر می‌شود. عوامل آناتومیکی مانند تفاوت طول پاها، زانوهای کمانی یا زانوهای ضربدری نیز می‌توانند علت این مشکل باشند.
برای اصلاح این نوع ردیابی مشابه ردیابی بیضوی، ابتدا ارتفاع و موقعیت زین را بررسی کنید و سپس موقعیت کلیت را بررسی کنید.
غیر پایدار
در این حالت، تغییرات زیادی در مسیر حرکت زانو وجود دارد که باعث می‌شود نوع مسیر قابل تعیین نباشد. این معمولاً ناشی از ضبط ویدیوی بی‌کیفیت است.
زاویه زانو (Right Knee Angle)
چرخش به داخل یا بیرون زانو نسبت به انگشتان پا و صفحه عمودی در طول چرخه پدال‌زنی.
چرا زاویه زانو باید مورد توجه قرار گیرد
این یک معیار از نحوه حرکت زانو در هنگام پدال‌زنی است.
چرا زاویه زانو اهمیت دارد
کارایی
زاویه صحیح چرخش زانو اطمینان می‌دهد که شما می‌توانید حداکثر قدرت را تولید کرده و با بالاترین کارایی پدال‌زنی کنید. اگر زانوها به درستی در مسیر عمودی حرکت نکنند، ممکن است انرژی شما در حرکت‌های عرضی هدر برود که کارایی پدال‌زنی کلی شما را کاهش می‌دهد.
پیشگیری از آسیب
ناهمراستایی، چه چرخش شدید به داخل (وروس) یا به بیرون (والگوس) زانو، می‌تواند به مرور زمان منجر به آسیب‌های بیش‌ازحد استفاده شود. این به دلیل فشار وارد بر زانوها و احتمال توزیع نابرابر بار در مفصل است. شرایطی مانند سندروم درد پتلافمورال، سندروم باند ای تی (IT) و سایر انواع درد زانو در دوچرخه‌سوارانی که زاویه چرخش زانو نادرستی دارند، رایج است.
راحتی
اگر زانوهای شما بیش از حد به داخل یا خارج چرخش کنند، ممکن است باعث ناراحتی در حین رکاب‌زدن شود. حفظ زاویه صحیح چرخش زانو باعث می‌شود که حرکت طبیعی و راحت باشد و احتمال ناراحتی یا آسیب کاهش یابد.
نحوه تغییر زاویه زانو
برای اصلاح مشکلات زاویه زانو، ممکن است نیاز به تغییر ارتفاع زین، تنظیم موقعیت کلیت، تغییر فاصله بین پدال‌ها (Q-factor)، استفاده از ارتز یا بالشتک‌ها، یا حتی رسیدگی به مشکلات عدم تعادل عضلانی یا انعطاف‌پذیری خارج از دوچرخه داشته باشید.
جابجایی زانو (Knee Displacement)
این اصطلاح به حرکت جانبی زانو نسبت به انگشتان پا اشاره دارد. در طول چرخه پدال‌زنی، حرکت زانو به داخل یا بیرون به جای پیروی از یک مسیر عمودی، به معنای جابجایی زانو است.
چرا جابجایی زانو باید مورد توجه قرار گیرد
این بخش از مکانیک پدال‌زنی اهمیت زیادی دارد.
چرا جابجایی زانو اهمیت دارد
انتقال قدرت
کارایی بهینه پدال‌زنی زمانی حاصل می‌شود که تمام نیروی شما از پاها به صورت مستقیم و در یک خط به پدال‌ها منتقل شود. اگر زانوها در طول چرخه پدال‌زنی حرکت جانبی داشته باشند (جابجایی)، این می‌تواند مقدار نیروی مؤثر منتقل‌شده به پدال‌ها را کاهش داده و کارایی و قدرت خروجی را پایین بیاورد.
پیشگیری از آسیب
جابجایی بیش‌ازحد زانو می‌تواند فشار اضافی به مفصل زانو و بافت‌های اطراف آن وارد کند که به مرور زمان منجر به درد و آسیب می‌شود. شرایطی مانند سندروم باند ای تی (IT) و سندروم درد پتلافمورال (PFPS) می‌توانند به دلیل پیگیری نادرست مسیر زانو یا حتی تشدید شوند.
راحتی
رانندگی با جابجایی بیش‌ازحد زانو می‌تواند باعث ناراحتی شود، که عملکرد و لذت شما از دوچرخه‌سواری را کاهش می‌دهد. همچنین می‌تواند باعث فرسایش اضافی روی کفش‌ها و پدال‌های دوچرخه به دلیل ساییدگی جانبی مداوم شود.
چگونه تغییر دهیم
برای اصلاح جابجایی زانو، ممکن است نیاز به تنظیم ارتفاع زین، موقعیت جلو/عقب زین، موقعیت کفش و کلیت، یا حتی طول دنده‌ها باشد.
علت جابجایی ممکن است ناشی از مشکلات بیومکانیکی مانند عدم ثبات در مفصل ران یا مچ پا، یا عدم تعادل عضلانی در بخش پایین بدن باشد. در این موارد، انجام تمرینات اصلاحی یا فیزیوتراپی ممکن است ضروری باشد. اگر تنظیمات دوچرخه تغییرات لازم را ایجاد نکرد، بهتر است با یک فیزیوتراپیست همکاری کنید تا این مشکلات شناسایی و اصلاح شوند.
کج شدن زانو (Knee Tilt)
زاویه زانو نسبت به صفحه عمودی دوچرخه، زمانی که از جلو مشاهده می‌شود.
چرا کجی زانو باید مورد توجه قرار گیرد
کج شدن زانو می‌تواند بازتابی از موقعیت پا روی پدال، تنظیمات کلیت، و یا هم‌راستایی مفصل ران و زانو باشد و می‌تواند بینش‌های ارزشمندی در مورد راحتی کلی، کارایی، و خطر آسیب در حین دوچرخه‌سواری ارائه دهد.
چرا کجی زانو اهمیت دارد
هم‌راستایی و انتقال قدرت
هم‌راستایی صحیح زانو که شامل حفظ زاویه مناسب کج شدن زانو است، برای انتقال کارآمد قدرت به پدال‌ها ضروری است. اگر زانو درست بالا و پایین حرکت نکند، بخشی از نیرویی که تولید می‌کنید ممکن است در حرکت جانبی از دست برود.
پیشگیری از آسیب
اگر زانو به شدت به داخل یا بیرون کج شود، این می‌تواند باعث عدم تعادل و استفاده بیش از حد از برخی عضلات، لیگامنت‌ها و تاندون‌ها شود که ممکن است به مرور زمان منجر به ناراحتی و آسیب شود. مشکلات رایج مرتبط با کج شدن نادرست زانو شامل تاندونیت پاتلار، سندروم باند ای تی (IT)، و سایر اشکال درد زانو هستند.
راحتی
کج شدن زانو می‌تواند تأثیر زیادی بر راحتی کلی شما هنگام دوچرخه‌سواری داشته باشد. اگر زانوها به شدت در یک جهت کج شوند، این ممکن است باعث ایجاد موقعیت دوچرخه‌سواری غیرطبیعی و ناراحت‌کننده شود.
فاصله شانه تا فرمان (Shoulder to Handlebar)
فاصله افقی بین شانه و مرکز دراپر فرمان هنگام مشاهده از جلو.
هشدار
این اندازه‌گیری به دلیل تفاوت در فاصله از دوربین به دست‌ها و فاصله تا شانه‌ها که باعث پارالاکس می‌شود، بسیار غیر دقیق است. در ویدیوهای نمای جلو معمولی، تفاوت حدود ۵۰ میلی‌متر (۲ اینچ) بین کناره شانه و فرمان، در واقع به این معنا است که شانه با مچ دست همراستا است. در مثال زیر، عرض شانه‌های رکابزن تقریباً به اندازه عرض فرمان است.
چرا فاصله شانه تا فرمان باید مورد توجه قرار گیرد
این اندازه‌گیری به تعیین این که آیا عرض فرمان برای رکابزن مناسب است یا خیر کمک می‌کند.
چرا فاصله شانه تا فرمان اهمیت دارد
این اندازه‌گیری به اندازه سایر جنبه‌های تناسب دوچرخه رایج بحث نمی‌شود، اما می‌تواند به دلایل مختلفی حائز اهمیت باشد:
هم‌راستایی
ایده‌آل این است که هنگام گرفتن فرمان در موقعیت استاندارد رکاب زنی، مچ دست‌ها باید دقیقاً زیر شانه‌ها قرار داشته باشند. این هم‌راستایی کمک می‌کند تا وزن شما به طور یکنواخت در بازوها و شانه‌ها توزیع شود و فشار کمتری به آن‌ها وارد شود. اگر مچ دست‌ها به طور قابل توجهی از شانه‌ها بازتر یا تنگ‌تر باشند، این ممکن است باعث ناراحتی یا آسیب در طول زمان شود.
کنترل
رسیدن راحت به اهرم‌های ترمز باعث می‌شود که بتوانید در هر لحظه به راحتی و با اعتماد به نفس، ترمزها و دنده‌ها را کنترل کنید، که برای ایمنی حیاتی است. اگر اهرم‌ها خیلی دور باشند، ممکن است نتوانید به سرعت یا مؤثر آن‌ها را فعال کنید، به ویژه در شرایط اضطراری.
کارایی
موقعیت اهرم‌های ترمز تأثیر زیادی بر موقعیت کلی بدن شما در دوچرخه می‌گذارد. توانایی استفاده راحت از دسته‌ها و اهرم‌ها می‌تواند به شما این امکان را بدهد که موقعیت هوازی بهتری بگیرید، که موجب کاهش مقاومت در برابر باد و بهبود سرعت و کارایی می‌شود، به ویژه در سراشیبی‌ها یا هنگام دوچرخه‌سواری با سرعت بالا.
خستگی
فاصله مناسب می‌تواند از خستگی دست‌ها و بازوها در طول مسیرهای طولانی جلوگیری کرده یا آن را کاهش دهد. اگر اهرم‌ها از فرمان خیلی دور باشند، حفظ چسبندگی و کنترل می‌تواند فشار غیرضروری وارد کند.
برای تناسب بهینه، وقتی دست‌ها در دسته‌های فرمان قرار دارند، باید بتوانید بدون نیاز به کشش یا پیچاندن دست‌ها، انگشتان خود را به راحتی دور اهرم‌های ترمز بپیچید. تغییرات معمولاً می‌توانند با چرخاندن فرمان یا جابجایی اهرم‌ها روی فرمان انجام شوند. همانطور که در سایر جنبه‌های تناسب دوچرخه، تنظیم ایده‌آل بستگی به بدن، دوچرخه و ترجیحات راحتی و عملکرد شخصی شما دارد.
نحوه تغییر فاصله شانه تا فرمان
تنها راه تغییر این اندازه‌گیری تغییر فرمان به نسخه‌ای با عرض بیشتر یا کمتر است.
بایک فیتینگ
آنالیز دوچرخه سواری
سرویس و تعمیرات دوچرخه
اجزا بدنه
سیستم پیشران
سیستم دنده
سیستم ترمز
تایر و طوقه
توپی چرخ
سیستم تعلیق
ست کامل ترمز و دنده
ست کامل لباس
عینک
پوشاک سر
پوشاک بالا تنه
پوشاک پایین تنه
پوشاک دست
پوشاک پا
لباس بیس
