دوچرخه
قطعات
پوشاک
لوازم جانبی
سرویس و نگهداری
اخبار
تعمیر و نگهداری
تغذیه
تناسب اندام
راهنمای خرید
کاوش
گالری
مهارت
نقد و بررسی
کمک یا دوشاخ (Suspension Fork) مانند انتخاب دوچرخه کوهستان باید با توجه به نوع سواری و نوع زمینی که قصد دارید روی آن حرکت کنید انتخاب شود.
دوشاخ‌های زیادی در بازار دوچرخه کوهستان موجود است که توسط شرکت‌های معروقی مانند RockShox و Fox تولید می‌شوند و به زیرگروه‌هایی تقسیم می‌شوند که هر کدام برای استفاده خاصی طراحی شده‌اند.
تفاوت اصلی بین این دسته‌ها وزن و سختی آنهاست. دوشاخ‌های سنگین‌تر و سخت‌تر برای دوچرخه‌سواری در مسیرهای پر فراز و نشیب و مسابقات اندرو مورد توجه هستند، در حالی که دوشاخ‌های سبک‌تر برای دوچرخه‌سوارانی که به صرفه‌جویی در وزن اهمیت می‌دهند و نیازی به سختی اضافی ندارند، مانند دوچرخه‌سواران کراس کانتری (XC) محبوب هستند.
دوشاخ‌های با تراول زیاد برای مسیرهای سخت و مسابقات اندرو، سختی بیشتری را از طریق شاسی‌های قوی‌تر به دست می‌آورند که قطر بازویی‌های ضخیم‌تری (35-38 میلی‌متر) در مقایسه با دوشاخ‌های با طول حرکت (تراول) کوتاه‌تر دارد که معمولاً بازوهای کوچک‌تری دارند (قطر 32-34 میلی‌متر).
در حالی که شاسی و بدنه دوشاخ‌ها در رنج قیمتی یکسان، مشابه همدیگر هستند. اجزای داخلی دوشاخ‌ها تفاوت زیادی دارند، به طوری که گزینه‌های گران‌تر عملکرد بهتر و قابلیت تنظیم بیشتری نسبت به مدل‌های ارزان‌تر ارائه می‌دهند.
دوشاخ‌ها می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد دوچرخه شما در سربالایی و سرازیری داشته باشند.
فهرست مطالب
آیا همه نوع دوشاخ برای همه دوچرخه‌ها مناسب هستند؟
براساس کاربرد موردنظر، فریم‌های دوچرخه کوهستان با توجه به میزان مشخصی از حرکت دوشاخ (تراول) طراحی شده‌اند.
نصب یک دوشاخ با میزان حرکت بلندتر یا کوتاه‌تر می‌تواند تأثیر بزرگی بر هندسه دوچرخه داشته باشد و ممکن است فشار بیش از حدی به فریم وارد کند. به همین دلیل، برخی برندها حداکثر میزان تراول دوشاخ برای دوچرخه‌هایشان را مشخص می‌کنند.
افزایش میزان حرکت به اندازه 10 میلی‌متر (مثلاً تعویض دوشاخ 150 میلی‌متری با یک دوشاخ 160 میلی‌متری) معمولاً هندسه فریم شما را به‌طور جدی تغییر نمی‌دهد. با این حال، توصیه می‌کنیم که قبل از تعویض دوشاخ، به دستورالعمل‌های تولیدکننده فریم خود مراجعه کنید.
به چه میزان حرکت تعلیق (تراول) نیاز دارم؟
میزان حرکت تعلیق (تراول یا میزان بازی کمک هم گفته میشود) که به آن نیاز دارید تا حد زیادی به نوع راندن شما بستگی دارد. اگر خود را یک دوچرخه‌سوار کراس کانتری می‌دانید و از مسیرهای نرم و ملایم لذت می‌برید، دوشاخ‌هایی با 80 تا 120 میلی‌متر حرکت و بازوهایی به عرض 30 تا 34 میلی‌متر بهترین تعادل بین وزن و راحتی را برای شما فراهم می‌کند.
اگر عاشق راندن در مسیر های غیر خشن هستید و گه‌گاه به کوهستان هم می‌روید، دوشاخ‌هایی با 120 تا 150 میلی‌متر حرکت و بازوهایی به عرض 34 تا 36 میلی‌متر سطح خوبی از راحتی و چسبندگی را با وزنی قابل مدیریت به شما ارائه می‌دهد.
اگر یک دوچرخه‌سوار اندرو هستید و از مواجهه با مسیرهای شیب‌دار، سخت و خشن لذت می‌برید، دوشاخ‌های سنگین با 160 تا 180 میلی‌متر حرکت و بازوهایی به عرض 35 تا 38 میلی‌متر بهترین چسبندگی، سفتی و راحتی را به شما می‌دهد، البته به قیمت افزایش وزن!
اگر از دوچرخه‌سواری آزاد یا دوچرخه‌سواری دانهیل لذت می‌برید، به حداکثر میزان حرکت نیاز خواهید داشت تا با سرعت بالا و مسیرهای سخت برخورد کنید. احتمالاً در حال حاضر از دوشاخ‌های با 180 تا 200 میلی‌متر حرکت و بازویی‌هایی به عرض 38 تا 40 میلی‌متر استفاده می‌کنید.
افزایش میزان حرکت دوشاخ می‌تواند دوچرخه شما را در سرازیری‌ها توانمندتر کند، اما برای صعود در سربالایی‌ها وزن بیشتری به دوچرخه‌تان اضافه می‌کند.
تعلیق هوا در برابر فنر
فنر به دوشاخ کمک می‌کند تا ضربات و برخوردها را جذب کند. این فنر معمولاً در داخل پایه چپ دوشاخ قرار دارد و می‌تواند یک تعلیق هوا یا تعلیق فنری باشد.
تعلیق فنری خطی هستند، به این معنی که رابطه مستقیمی بین نیروی لازم برای فشرده‌سازی فنر و میزان فشرده‌شدن فنر وجود دارد. به عنوان مثال، یک فنر با مقاومت 200 پوند بر اینچ نیاز به 200 پوند نیرو برای فشرده‌سازی به اندازه یک اینچ دارد و برای فشرده‌سازی به دو اینچ، نیاز به 400 پوند نیرو دارد و به همین ترتیب.
پس تعلیق فنر خطی هستند به این معنی است که فارغ از عمق حرکت، فنر همیشه تحت یک فشار مشخص، به میزان معینی فشرده میشود.
فنرهای هوا یک کارتریج مهروموم‌شده هستند که پیستون داخلی آن با جذب ضربه حرکت می‌کند و حجم را کاهش می‌دهد و فشار درون محفظه را افزایش می‌دهد. تعلیق های بادی پیش‌رونده هستند، به این معنی که نیروی لازم برای فشرده‌سازی آنها با افزایش عمق در حرکتشان بیشتر میشود.
در دوچرخه‌های کوهستانی مدرن، دوشاخ‌های با تعلیق هوا به‌مراتب محبوب‌تر هستند. این دوشاخ‌ها نسبت به مدل‌های فنری خود بسیار سبک‌تر هستند و می‌توانند به‌راحتی و با دقت بیشتری با افزایش یا کاهش فشار هوای داخلی با استفاده از تلمبه دوشاخ تنظیم شوند تا تنظیمات ایده‌آل به دست آید.
کمک‌های فنری فقط با تعویض فنرشان قابل تنظیم هستند و کمک‌های بادی با تنظیم میزان باد داخل آنها قابل تنظیم هستند.
لوله مستقیم در برابر لوله مخروطی
لوله دوشاخ دوشاخ را به دوچرخه متصل می‌کند و از میان لوله سر دوچرخه عبور کرده و سپس توسط لوله کاسه دوشاخ و کلاهک بالایی محکم میشود. برای لوله‌های دوشاخ دو استاندارد وجود دارد.
استاندارد قدیمی لوله دوشاخ دارای قطر 1 و یک هشتم اینچ از بالا تا پایین است که به آن لوله دوشاخ مستقیم گفته میشود.
لوله دوشاخ مخروطی دارای قطر 1.5 اینچ در پایین و قطر 1 و یک هشتم اینچ در بالا هستند. اکثر دوچرخه‌های کوهستانی مدرن از این استاندارد استفاده می‌کنند که گفته میشود سفتی بین فریم و دوشاخ را بهبود می‌بخشد.
چند برند از این استانداردها پیروی نمیکنند! Giant سیستم لوله دوشاخ Overdrive2 خود را داشت که به مدت چندین سال از قطر 1.5 به 1.2 اینچ تنگ می‌شد، و Cannondale (به علاوه چند برند کوچک دیگر از دوچرخه‌های برقی) از لوله دوشاخ مستقیم 1.5 اینچی استفاده کرده‌اند.
اگرچه تعداد کمی از دوچرخه‌ها از استاندارد مخروطی معمولی پیروی نمیکنند، اما اگر دوچرخه شما از برند Giant یا Cannondale است، ممکن است ارزش بررسی را داشته باشد.
اگر دوچرخه شما دارای لوله سر مخروطی است، می‌توانید دوشاخی قدیمی با لوله دوشاخ مستقیم را نصب کنید، به شرطی که آداپتوری برای کاسه پایین هدست تهیه کنید. متأسفانه، همین موضوع برای نصب دوشاخ جدید مخروطی بر روی فریم‌های قدیمی با لوله سر مستقیم صادق نیست.
بیشتر فریم‌های مدرن دارای سر لوله مخروطی هستند.
توکن‌های حجم / فضاهای ته‌نشینی
یکی دیگر از مزایای دوشاخ با تعلیق هوا، قابلیت تنظیم آنها با استفاده از فضاهای حجمی است که گاهی به آنها توکن نیز گفته میشود. این فضاها راهی مقرون‌به‌صرفه برای تنظیم پیشرفت‌پذیری (تراول) دوشاخ شما هستند.
با افزودن فضاهای حجمی، به‌طور مؤثر اندازه محفظه هوای داخلی دوشاخ را کاهش می‌دهید و باعث افزایش پیشرفت‌پذیری فنر می‌شوید. این کار به شما اجازه می‌دهد که فشار هوای کلی را کاهش دهید، حساسیت دوشاخ را در ابتدای حرکت افزایش دهید، بدون اینکه از پشتیبانی و افزایش تدریجی در عمق حرکت کاسته شود.
با برداشتن این فضاها، می‌توانید دوشاخ را به حالت خطی‌تری تبدیل کنید. این موضوع به‌ویژه برای دوچرخه‌سواران سبک‌وزنی که در استفاده از تمام حرکت دوشاخ خود با مشکل مواجه هستند و ممکن است به ته‌نشینی برسند، مفید است.
بدون دمپینگ فشاری، فنر به‌صورت غیرقابل‌کنترل عمل می‌کند.
دمپینگ فشاری و بازگشتی چیست؟
صرف‌نظر از اینکه دوشاخ شما دارای تعلیق هوایی یا فنری باشد، کار اصلی فنر نسبتاً ساده است – جذب ضربه و سپس بازگشت به موقعیت اولیه.
با این حال، دوشاخ بدون دمپینگ نمی‌تواند سواری کنترل‌شده و قابل‌پیش‌بینی ارائه دهد.
در اینجا دمپینگ بازگشتی و فشاری وارد عمل می‌شوند. دمپر که معمولاً در پایه سمت راست دوشاخ قرار دارد، با استفاده از پیچ‌های تنظیم در بالای پایه و یا پایین پایه دوشاخ تنظیم میشود.
دمپینگ فشاری: به کنترل سرعت فشرده شدن کمک در هنگام مواجهه با ضربه کمک می‌کند.
دمپینگ بازگشتی: به کنترل سرعت بازگشت فنر پس از جذب ضربه کمک می‌کند، تا از برگشت بیش از حد سریع یا کند جلوگیری کند و سواری بهتری فراهم کند.
دمپینگ بازگشتی
دمپینگ بازگشتی سرعت بازگشت کمک را پس از جذب ضربه کنترل می‌کند. اگر این سرعت خیلی زیاد باشد، دوشاخ بدون کنترل بازمی‌گردد و باعث پرش دوچرخه میشود. اگر سرعت خیلی کم باشد، دوشاخ نمی‌تواند به‌موقع برای ضربه بعدی آماده شود، که نتیجه آن سواری خشن و از دست دادن چسبندگی است.
دمپینگ بازگشتی با سرعت بالا: سرعت بازگشت دوشاخ از ضربات شدید که بیشتر از حرکت تعلیق استفاده می‌کنند، کنترل می‌کند.
دمپینگ بازگشتی با سرعت پایین: سرعت بازگشت دوشاخ در طول بقیه حرکت تعلیق را تنظیم می‌کند.
خوشبختانه، دمپینگ بازگشتی در اکثر دوشاخ‌های باکیفیت دوچرخه‌های کوهستانی قابل تنظیم است. افزایش دمپینگ بازگشتی (معمولاً با علامت “+” روی پیچ تنظیم) سرعت بازگشت دوشاخ را کاهش می‌دهد. کاهش دمپینگ بازگشتی (معمولاً با علامت “-” روی پیچ تنظیم) سرعت بازگشت دوشاخ را افزایش می‌دهد.
تنظیم دمپینگ بازگشتی معمولاً در پایین پایه چپ دوشاخه قرار دارد.
دمپینگ فشاری با سرعت پایین
دمپینگ فشاری با سرعت پایین (LSC) نحوه واکنش دوشاخ به ضربات را در شرایطی که کمک به آرامی فشرده میشود، تحت تأثیر قرار می‌دهد – مانند فشار دادن در هنگام پرش یا عبور از یک پیچ.
افزودن دمپینگ فشاری با سرعت پایین باعث میشود که دوشاخ در این شرایط سفت‌تر شود، تراول کمتری را استفاده کند و احساس پشتیبانی و ثبات بیشتری ارائه دهد، که ممکن است به قیمت کاهش حساسیت نسبت به ضربات کوچک باشد.
بیشتر دوشاخه‌ها دارای تنظیم دمپینگ فشاری با سرعت پایین هستند.
دمپینگ فشاری با سرعت بالا
دمپینگ فشاری با سرعت بالا (HSC) معمولاً فقط در دوشاخ‌های سطح بالا یافت میشود. این نوع دمپینگ بر نحوه واکنش دوشاخ به ضرباتی تأثیر می‌گذارد که باعث فشرده شدن سریع فنر می‌شوند، مانند فشردگی‌های ناگهانی و ضربات شدید.
افزودن دمپینگ فشاری با سرعت بالا کمک می‌کند تا دوشاخ در برابر استفاده از تمام حرکت فنر و رسیدن به ته‌نشینی مقاومت کند و از فشردگی کامل و ته‌نشینی جلوگیری کند.
دمپینگ فشاری با سرعت بالا می‌تواند از عبور سریع از کل حرکت تعلیق در ضربات سنگین جلوگیری کند.
چگونه اندازه دوشاخ خود را بدانم؟
هنگام ارتقاء دوشاخ مهم است که از میزان حرکت (تراول) و اندازه دوشاخ فعلی خود مطلع باشید، زیرا تعویض آن با چیزی که خارج از پارامترهای تعیین شده توسط سازنده فریم شما باشد، می‌تواند ضمانت‌نامه شما را باطل کند.
معمولاً میزان حرکت تعلیق روی پشت پایه‌های دوشاخ، درست در زیر محلی که بازویی ها (پایه‌های داخلی) به بخش‌های پایین‌تر متصل می‌شوند، نمایش داده میشود. اگر این اطلاعات روی دوشاخ خاص شما نمایش داده نشده باشد، می‌توانید شماره سریال را زیر تاج دوشاخ پیدا کنید.
طول بازویی ها نیز می‌تواند نشان‌دهنده میزان حرکت دوشاخ باشد. با این حال، این روش همیشه قابل اطمینان نیست، زیرا برخی از دوشاخ‌ها از کل طول بازویی ها در هنگام فشرده‌سازی استفاده نمیکنند.
یک اندازه‌گیری مهم دیگر، فاصله بین تاج دوشاخ و محور است. این فاصله به صورت مستقیم از تاج دوشاخ تا محور چرخ اندازه‌گیری میشود.
هنگام اندازه‌گیری این فاصله، مهم است که دوشاخ در حالت باز (unsagged) باشد، بنابراین قبل از استفاده از متر، مطمئن شوید که بازویی ها به‌طور کامل باز شده‌اند.
بهتر است قبل از خرید دوشاخه جدید، میزان حرکت (تراول) توصیه‌شده برای فریم خود را بررسی کنید.
